Худованд сазовортар аст, ки аз ӯ битарсед, агар мӯъмин ҳастед

Худованд сазовортар аст, ки аз ӯ битарсед, агар мӯъмин ҳастед.

Тарс аз Худо инсонро ба роҳи рост ҳидоят мекунад ва аз корҳои нодуруст ва бад боз медорад. Ангезаи амали солеҳро дар инсон ба вуҷуд меоварад ва дар ниҳоят беҳтарин ҳадяе, ки касб мекунад ризояти Худованд аст.
Паёмбари Худо(с) фармуданд: Ҳар кас, ки аз Худои Азза ва Ҷалла битарсад, ҳамаи ашё аз ӯ битарсанд ва ҳар касе, ки аз Худо натарсад Худованд ӯро аз ҳар чизе битарсонад.
Имом Содиқ(а) фармуд: Сазовор аст, ки мӯъмин аз Худо чунон битарсад , ки гӯё бар лабаи дӯзах қарор дорад ва ба ӯ чунон умедвор бошад, ки гӯё аҳли биҳишт аст.
Ҳазрати Алӣ(а) мефармояд: "Мӯьмин ҳарчанд некӯкор бошад шабу рӯзро дар тарсу ҳарос ба сар мебарад, зеро ӯ миёни ду ҳолат ба сар мебарад: замоне, ки гузашта аст ва намедонад Худо бо ӯ чи карда аст (оё гунуҳонашро бахшида аст ё не) ва аҷале, ки наздик аст ва намедонад чи хатарҳо гиребонгираш хоҳад шуд". 
Дар ҳақиқат шоистатарин зот Худо аст, ки аз ӯ битарсем ва ин тарс хуб аст ҳамроҳ бо муҳаббат ва умедворӣ бошад. Тарс аз Худо мартабае аз маротиби дин ва фазилати инсонӣ аст. Мусулмонон бояд ҳамеша бо ёди Худо буда тарс аз азамат ва ҳайбати ӯ дошта бошанд. Варзишкорон ва афроди нерӯманд бояд бештар аз ҳама аз Худованд тарс дар дил дошта бошанд, то мабодо бо такя ба қувват ва қудрати худ даст ба корҳои ношоиста бизананд ва ноҳақ бар дигарон зулм кунанд.
Онҳо бояд ҳамеша тарс аз анҷоми гуноҳ, ғазаб кардан ва азоби Худо дошта бошанд. Ба ин маъно, ки дар тамоми корҳо ба ёди Худо буда Худоро ҳангоми анҷоми ҳар коре ҳозиру нозир бидонанд.
Инсон як мавҷуди саркаш ва якрав лаҷуҷ аст ва агар саҳифаҳои таърихро варақ бизанем ин ҳақиқат барои мо ошкор хоҳад шуд. Дар тӯли таърих касоне ҳам будаанд, ки аз Худо тарс надоштаанд ва бар қудрат ва нерӯмандии худ такя намуда Худоро фаромӯш кардаанд. Монанди Фиръавн, Намруд ва ғайра.
Худованд ҳам ҳамаи онҳоро хору залил намуда аз рӯи замин нобуд карда аст ва имрӯз аз онҳо ҷуз ба бадномӣ ёд намешавад.
Дар муқобили инҳо одамҳои худотарс ва солеҳе монанди паёмбарони Илоҳӣ ва муъминони некӯкор ҳастанд, ки бо доштани корҳои муъҷизаосо ва қудрати бадании фавқулодда, дар баробари фармони Худо комилан таслим буда дар тӯли таърих муаллим ва роҳнамои башарият будаанд. Пас чаро роҳу равиши ин мардони Худоро сармашқи зиндагии худ қарор надиҳем?
Ҳақиқатан варзиш инсонро мағрур ва мутакаббир мекунад, чун варзишкор худро аз дигарон як қадам болотар мепиндорад. Агар инсон худсохта ва пойбанд ба дастурҳои ахлоқӣ ва исломӣ набошад, наметавонад дар баробари ин сифоти бад ва паст муқовимат кунад. Маъмулан варзишкороне худхоҳ ва мутакаббир мешаванд, ки имонашон заиф аст ва ба аҳкоми шаръӣ пойбанд нестанд ё ин ки пойбанд ҳастанд, вале ба эътиқодҳо ва аҳлоқ ва арзишҳои исломӣ таваҷҷӯҳ ва аҳамияти лозим намедиҳанд
Аз ин рӯ варзишкор набояд Худоро фаромӯш кунад чунки майдатарин иштибоҳ ва дурӣ аз Худо сабаби ба фасод кашида шудани ӯ мешавад. Дар ин ҳангом аз ҳавоҳои нафсонӣ ва шайтонӣ пайравӣ намуда худашро ҳалок ва нобуд мекунад.
Мардони Худо ғайр аз Худованд аз ҳеҷ каси дигар тарс надоранд. Ин инсонҳои заиф ва нотавон ҳастанд, ки дар муқобили мушкилот ва дигарон метарсанд чун шайтон аст, ки инҳоро метарсонад. Шайтон корҳои кӯчакро барои инҳо бузург нишон медиҳад .
Қуръони Карим мефармояд:
إنَّمَا ذَلِكُمُ الشَّيطانُ يُخَوِّفُ اَولِيَاءَهُ فَلا تَخَافُوهُم وَ خَافُونِ إن كُنتُم مُؤمِنِينَ
Ин шайтон аст, ки дӯстонашро метарсонад пас агар мӯъмин ҳастед аз ӯ натарсед, балки аз ман битарсед . 
Инсон бояд дар тамоми ҳолот ба ёди Худо бошад, махсусан дар ҳоли хашму ғазаб, чун ёди Худо инсонро аз корҳои бад ва ношоиста боз медорад.
Варзишкорон ба василаи тарс аз Худо оромиши руҳӣ ва ҷисмиро ба даст оварда саломатии моддӣ ва маънавӣ ба даст меоварад ва дар ниҳоят тарс аз Худо сабаби ҳидоят ва растагории онҳо хоҳад шуд. 
Қуръони Карим мефармояд :
هُدیً وَ رَحمَةٌ لِلَّذِينَ هُم لِرَبِّهِم يَرهَبُونَ
(Қуръон) ҳидоят ва раҳмат барои касоне аст, ки аз Парвадигори худ метарсанд.
Варзишкор бояд таваҷҷӯҳ дошта бошад, ки тарс аз Худо инсонро ба роҳи рост ҳидоят мекунад ва аз корҳои нодуруст ва бад боз медорад. Ангезаи амали солеҳро дар инсон ба вуҷуд меоварад ва дар ниҳоят беҳтарин ҳадяе, ки касб мекунад ризояти Худованд аст. 
Қуръони Карим мефармояд :
رَضِيَ اللهُ عَنهُم وَ رَضُوا عَنهُ ذَلِكَ لِمَن خَشِيَ رَبِّه
Худованд аз онҳо розӣ аст ва онҳо аз Худо розӣ ҳастанд ва ин (мақоми бузург) барои касоне аст, ки аз Парвардигори худ метарсанд. 
مَن أمَنَ بِاللهِ وَ اليَومِ الاَخِر وَ عَمِلَ صَالِحًا فَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَ لا هُم يَحزَنُون
Ҳар кас, ки ба Худованд ва рӯзи қиёмат имон оварда ва некӯкор бошад на тарсу биме доранд ва на ғамгин мешаванд. 
Оё вақти он нарасида аст, ки дилҳои мӯъминон дар баробари зикр ва ёди Худо ва ончи аз ҳақ нозил шуда аст хошеъ ва фурӯтан гардад

Пешниход барои занон дар мухаббат

Хоҳари хонандаи ман, мо дӯст дорем, ҳамеша дар хонаи ҳар яки шумо дустӣ ва меҳру муҳаббат ҳукмфармо бошад ва барои он дуо мекунем. Аз ин хотир барои хоҳарони бузургвор таҳқиқ ва пажуҳиши гурӯҳе аз занони шавҳардор ва ботаҷрибаро дар мавриди муносибат бо шавҳарони хеш пешкаш намоем, то битавонем, роҳкорҳои муносиберо дар ин бора бароятон ироа ва тақдим карда бошем.

1:  Барои шавҳарам беҳтарин либосро ба бар мекунам.

2: Ба бачаҳоям наҳваи истиқбол аз падарашонро ёд медиҳам мисле, ки  мегӯям падарро бибӯсанд ва барояш шеъру суруд бихонанд.

3:   Бо сухани хуш ва изҳори шодмонӣ аз ӯ истиқбол мекунам.

4:   Ба ҳангоми вуруд ба манзил ӯро мебусам.

5:  То замони нишастан ва иваз намудани либосҳояш ӯро ҳамроҳӣ мекунам.

6:  Аз ӯ дар бораи авзоъ ва аҳволи рузмарраи даврони  набуданаш дар манзил мепурсам.

7: Агар ташна бошад, барояш як пиёла об ё обмева меорам.

8: Талош мекунам, ки танҳо бӯи хуш аз ман ба машомаш бирасад.

Пазироӣ ва истиқбол аз меҳмонони шавҳар

9: Аз ҳузури онҳо истиқбол намуда хушҳол мешавам ва аз ҳузури онҳо изҳори нороҳатӣ намекунам.

10:  Меҳмонхона ва ҷои нишастани онҳоро мураттаб ва муназзам менамоям.

11: Ғазо ва нушиданӣ, ки дар  шаъну муносиби онҳо бошад, омода мекунам.

12: Бо занони дӯстонаш ошно шуда ва бо онҳо дустӣ ва муҳаббат  мекунам.

Хашми шавҳар

13: Талош мекунам, то ки ӯро ором намуда, эҳсосоташро контрол кунам, гарчӣ ҳақ бо ман ҳам бошад.

14:  Кӯшиш мекунам, то мавзӯъро баъд аз ин ки фаромӯш намуда, дубора бо равиши лаззат, бахшиш ва нармӣ шурӯъ кунам.

15:  Ман мухолифаш намебошам, ки  бо ҷавоби рад додан ӯро барангехта кунам.

16:  Талош мекунам, ки он шабро бидуни розӣ намуданаш нахобам.

17: Ҳадиси шарифи «Шавҳарат биҳишт…»- ро ба ёд меоварам.

Бемории шавҳар

18:  Бо баёни ҳикоятҳо ва достонҳои тасаллибахш бархе аз дардҳои ӯро сабук мекунам.

19:  Барои кумак ба ӯ наздаш менишинам.

20:  Такрор ба такрор навозишаш мекунам.

21:  Ин гуна ҷумла ва калимоти зебои ҳаммонанди онро такрор мекунам: - Ин хона бе будани ту сафо ва арзише надорад.

22:  Рафт, омад ва ҳаракоти бачаҳоро камтар мекунам, то ин ки озораш надиҳанд.

23:  Ҳамеша барояш лабханд мезанам.

24: Барои ӯ дуои шифо ва беҳбудӣ мекунам.

25:  Бархе аз корҳои нек ва аъмоли шоистаи ӯро баён мекунам .

Хоби шавҳар

26: Бистари хобро тамиз ва пок барояш омода мекунам.

27: Талош намуда ва алоқамандам,  ки бачаҳо зуд бихобанд.

28:  Хондани (ояти ояталкурсӣ)-ро пеш аз хоб ба ёдаш меорам.

29:  Ба ӯ ёдовар мешавам, то мутобиқи суннат бихобад, яъне, қабл аз хоб маъузатайнро се бор хонда ва ҳар бор дар  дастонаш пуф намуда ва то ҷое ки метавонад, дастонашро бар баданаш бикашад.

30:  Беҳтарин либосро барояш мепӯшам.

31: Бо шавҳарам шӯхӣ намуда, бо ӯ механдам.

32:  Бархе аз достонҳои муфидро барояш баён мекунам.

Сафари шавҳар

33: Либосҳояшро омода намуда ва муназзам дар ҷомадонаш мегузорам .

34:  Ниёзҳои атр ва хушбӯӣ заданашро бароварда мекунам.

35:  Бархе аз номаҳои моломоли  муҳаббатро бидуни огоҳии ӯ дар кифаш мегузорам ва ҳамчунин ришта, сӯзан ва дигар чизҳое, ки дар сафар лозим аст, дар кифаш мегузорам.

36:   Душашро  бо дархостҳои зиёд сангинтар намекунам .

37:   Бо ӯ болабханд худоҳофизӣ менамоям ва барояш дар ҳоли мусофират кормёбӣ орзӯ мекунам .

38:  Қуръони  кӯчакеро дар ҷайбаш мегузорам.

39:  То замоне ки аз сафар бармегардад, амволи хонавода ва хонаашро муҳофизат мекунам.

40:  Ва агар бо мошин сафар кунад, бархе аз хӯрокиҳоро барояш омода мекунам, то бо худ бибарад.

Дили падар ва модар бахусус дили модари шавҳарро ба даст овардан.

41:  Дар корҳои хона бо модари шавҳар кӯмак мекунам ва билохира агар маросими ҷашн ва  шодӣ бошад.

42:  Барои ҳадя додан ба ӯ авқоти муносиберо интихоб мекунам .

43: Барояш мева ва маводи хӯроки болаззат ва муносиберо омода намуда меоварам .

44:  Нисбат ба чизе, ки боиси нороҳатияш гардад, сухан намегӯям.

45:  Хӯбиҳои писараш, ки шавҳарам аст, бидуни айбҳояш барояш баён мекунам.

46:  Ман ҳамеша ва бо исрор  ва зиёд аз шавҳарам мехоҳам то ба дидори модараш рафта ва ба ӯ некӣ кунад.

47:  Ва замони мулоқот бо ӯ алоқа дорам, то фарзандонам, ки  набераҳои  ӯянд, наздики ман бошанд, то боиси нороҳатӣ ва заҷрдиҳии  ӯ нагарданд.

48:   Гоҳе вақтҳо ман аз шавҳарам дархост мекунам, то ки аз бозор барои модараш чизе харида, ба хонаи модараш бурда ва он ҷо шом бихӯрад.

49:  Ба дӯстони модари шавҳарам эҳтиром гузошта, пазироӣ мекунам .

Умури мутафарриқа

50:  Ҳар гоҳ аз сари кораш дертар ба манзил биояд бо ӯ тамос мегирам ва иллаташро аз ӯ ҷуё мешавам.

51:  Аз чизҳое, ки харидорӣ мекунад, таъриф мекунам.

52:  Ҳамон ғизоеро мепазам, ки дӯсташ медорад.

53:  Барои танаввуъ ҳарчанд гоҳе асосҳои  манзилро ҷобаҷо мекунам.

54:  Ҳаммонанд ин ҷумларо барояш зиёд такрор мекунам (азизам .....нури чашмам..).

55:  Бо ӯ  мусобиқа барои нишастан барои намози субҳ баргузор мекунам.

56:  Ӯро дар ғамҳоям  шарик намуда ва ба назариёти ӯ амал мекунам.

57:  Ҳарчанд гоҳе ва хусусан  рӯзи ҷумъа либос ва баданашро атр мезанам.

58:  Дар дархосҳоям аз мантиқӣ будан ва ҳамеша ин зарбулмасалро истифода мебарам (зан фақат шавҳар мехоҳад ва чун ӯро ба даст оварад,  ҳама чиз мехоҳад).

59:  Бисёр муштоқ ва ёдгирии ҳар навъ саргарми ҷадид ва пухтупаз ва ҳунари тозаам, то ҳар рӯз аз ман чизи наверо мушоҳида кунад.

60:  Ҳар рӯз субҳ корҳоеро ки бояд анҷом диҳад, ба ёдаш меандозам.

61:  Ин назарияро  зинда мекунам (мо бар умури дунявӣ ба якдигар ихтилоф намекунем ) лизо ҳар ном гузорӣ, фарзанд ё харид васоил ва сомон барои манзил ва ё ҳар навъ ғизои ихтилоф намекунам.

62:  Дар худам тайғири шакл эҷод  мекунам, монанди кӯтоҳ намудани мӯй ва ороиш (ва дигар умур дӯст дошта бошад).

Нармӣ намудан ва нармбистар шудан

63:  Аз ҷое, ки аз зарф нӯшида, менушам.

64: Фазои муносиберо барояш тайёр намуда ва ба ӯ нишон медиҳам ки ба ӯ алоқамандам ва ӯро мебусам.

65:  Дар гуфтугӯйҳои ҷинсӣ аз бархе калимоти таҳриккунанда ва барангезанда ҳаммонанди ашъор ва суханони муносиб ва ҳамчунин даст заданҳо ва ламсҳои гуногун кор мегирам.

66: Ҳарчанд гоҳе дар шароит ва навои бархӯрд бо шавҳарам тайғир эҷод мекунам.

67:  Дар ба ҳаяҷон андохтан ва барангехта кардани эҳсосоти ӯ аз равишҳои гуногуни истифода мекунам.

68:  Ман шарики манфӣ ва мухолиф ӯ намебошам, балки бо эҳсосоти  отифи ва ҷисмонӣ, ҳарчӣ бештар худамро бо ӯ наздик менамоям.

69:  Тамоми ҷисмамро хушбӯӣ мезанам.

70:  Пеш аз наздикӣ ва ҳамбистар шудан бо лабханд ва ханда аз ӯ истиқбол мекунам.

71:  Пеш аз наздикӣ бо у шухӣ ва бозӣ ва ибрози муҳаббат мекунам.

Ин назарияҳо танҳо як хаёлоти зиндагӣ нест, ки танҳо бо хондан  басанда шаванд, балки агар ҳар хонуме онҳоро ба хотири ризогии Аллоҳ анҷом диҳад, аз аҷр ва савоб баҳраманд хоҳад шуд ва зиндагии ширин ва ороме ҳамроҳи шавҳари худ ва хонадони шавҳари худ хоҳад дошт.

Муҳаммад (с.а.с) раҳнамои башарият

Дар ҳар давру замоне Худованд ба миллатҳои гуногун паёмбареро аз миёни онҳо интихоб мекард, то ба мардум роҳу равиши дурусти зиндагӣ ва оини ибодатро таълим диҳанд. Чунончи, дар сураи "Наҳл", ояти 36 таъкид шудааст: "Аз миёни ҳар миллате паёмбареро интихоб карда, ба сӯи онон фиристодаем, то ба ишон бигӯянд: -Худоро бипарастед ва аз Тоғут (Шайтону бутону ситамгарон...) дурӣ ҷӯед".

Пайғамбарони пешин танҳо ба сӯи миллати худ фиристода мешуданд, аммо ҳазрати Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва саллам фиристодаи Худо ба сӯи тамоми инсу ҷин мебошанд. Дар ин хусус Парвардигори оламиён дар Қуръони Маҷид хабар медиҳад: "(Эй Муҳаммад), мо туро ба сӯи тамоми мардум фиристодем, то башоратдиҳандаи некӯкорон ва тарсонандаи бадкорон бошӣ, вале аксари мардум ин ҳақиқатро намефаҳманд".

Имом Тирмизӣ аз Ибни Аббос разияллоҳу анҳу ривоят мекунанд, ки ҳазрати Муҳаммад (саллаллоху алайхи вассалам) фармудаанд: "Бо Худо муҳаббат варзед, зеро ба шумоён рӯзӣ медиҳад ва бо ман муҳаббат варзед, зеро Худованди Мутаъол маро дӯст медорад". Дар шарҳи ин ҳадис аллома Ашрафъалии Таҳонавӣ фармудааст:

-Ин гуфтаҳо маънии онро надорад, ки ба Худо танҳо ба сабаби ризқрасониаш дӯстӣ варзед. Неъматҳои Худо бешумор аст. Аз ин рӯ, агар баъзеи онҳоро мо дарк карда натавонем ҳам, рӯзирасонии Худовандро ҳамеша дар мадди аввал ҳис мекунем. Бинобар ҳамин, ба таври мисол исми "рӯзирасонӣ" зикр гардид, ки лоақал ба хотири ҳамин неъмати инкорнопазир Ӯро дӯст доштан лозим.

Як нафар рустоӣ ба назди Паёмбар (саллаллоху алайхи вассалам) омада арз кард: -Эй Расули Худо (саллаллоху алайхи вассалам), қиёмат кай хоҳад шуд?

Расулуллоҳ (саллаллоху алайхи вассалам) ба ӯ гуфтанд: - Шумо барои қиёмат чӣ тайёрӣ дидаед, ки ин қадар алоқаманди фарорасии он ҳастед?

Марди рустоӣ ҷавоб дод: -Ман барои қиёмат намози рӯзаи зиёде тайёр накардаам, аммо як чиз дорам, ки ин муҳаббат ба Худову Паёмбари Ӯст.

Ҳазрати Муҳаммад (саллаллоху алайхи вассалам) фармудаанд: - Инсон рӯзи қиёмат бо касе хоҳад буд, ки ӯро дӯст медорад.

Чӣ муждаи азиме дар ин ҳадис зикр гардид, ки агар захираи зиёде аз ибодати нофила надошта бошед ҳам, бо муҳаббати Худову Расулаш ин неъмати бузург (ҳамроҳ будан бо Пайғамбар) ба даст хоҳад омад.

Ҳазрати Муҳаммад (саллаллоху алайхи вассалам) субҳи душанбеи 12 Рабеулаввал (соли 571) мелодӣ дар Маккаи Мукаррама ба дунё омадаанд. Ишон аз овони хурдсолӣ бо хулқу атвори нек, раҳмдилӣ, ростгӯӣ ва амонатдориашон машҳур буданд. Аз ин рӯ, мардум он касро бо эҳтиром "Амин" мегуфтанд. Дар овони чилсолагӣ ба ҳазрати Муҳаммад (саллаллоху алайхи вассалам) ваҳйи нахустин нозил шуд. Қариб дар ҳар шумораи ҳафтаномаамон аз ахлоқи ҳамидаю гуфтаҳои он ҳазрат (саллаллоху алайхи вассалам) ёдовар мешавем. Аз ин рӯ, дар хусуси зиндагиномаи Паёмбари Акрам (саллаллоху алайхи вассалам) ин ҷо мухтасар ёдрас шудем. Аксар олимону мутафаккирони ҷаҳон хизматҳои ҳазрати Муҳаммад (саллаллоху алайхи вассалам)-ро дар тарбияи башарият ва пешрафти фарҳангу тамаддуни ҷаҳонӣ таъкид кардаанд. Чунончӣ, Ҳётеи олмонӣ (1749-1832) гуфтааст: "Агар таълим ва ҳақиқати ислом қонуну дастурҳоест, ки дар "Қуръон" ба Муҳаммад (саллаллоху алайхи вассалам) нозил шудааст, пас мо ҳама мусулмонем".

Мутафаккири англис, дорандаи ҷоизаи Нобел Бернард Шоу (1856-1950) иқрор шудааст: "Ман ҳамеша дини Муҳаммад (саллаллоху алайхи вассалам)-ро бо эҳтироми бисёр нигаристаам... Ба назари ман (ислом) танҳо динест, ки дорои татбиқ бо давраҳои мухталифи зиндагии озодро дошта, аҳкоми он ба ҳар давра ва замон созгор аст".

Мо, ки худро пайрави оини Муҳаммад (саллаллоху алайхи вассалам) мешуморем, бояд боварӣ дошта бошем, ки:

1.Ҳар сухану ҳарфе, ки Расулуллоҳ (саллаллоху алайхи вассалам) ба ҷаҳониён эълом доштаанд, аз тарафи Худо ва бо дастури Ӯ будааст.

2.Тамоми он гуфтаҳо рост ва ҳаққанду дар онҳо шакке нест.

3.Худованд Пайғамбарро барои он интихоб кардааст, ки ба воситаи вай аҳкоми худро ба бандагонаш расонад.

4.Ба меъроҷ рафтани Расулуллоҳ (саллаллоху алайхи вассалам) ҳақ аст.

5.Рӯзи қиёмат нахустин касе, ки аз қабр бармехезад ва аввалин касе, ки ба Биҳишт ворид мешавад, ӯст.

Салавоти Худо ба ҳазрати Муҳаммад ва олу асҳобаш бод!

Ҳазрати Муҳаммад (с) 12 Рабеулаввал, рӯзи душанбе дар соли «Омулфил» ба дунё омадаанд. Силсилаи насаби он ҳазрат (салаллоҳу алайҳи ва саллам) аз тарафи падар чунин аст: Муҳаммад (с) ибни Абдуллоҳ ибни Абдулмуталлиб ибни Ҳошим ибни Абдуманоф ибни Қусай ибни Килоб ибни Мурра ибни Каъб.

Насаби Расули Акрам (с) аз тарафи падариву модарӣ дар Килоб ибни Мурра якҷо мешавад. Баъд аз таваллуд ҳазрати Муҳаммад (с) чанд рӯз бо модари гиромии худ Бибӣ Омина буданд. Баъд аз он Сувайба разияллоҳу анҳо, ки канизи озодшудаи Абӯлаҳаб буд, он ҳазратро шир дод. Вақте ки Сувайба Абӯлаҳабро аз таваллуд шудани ҳазрати Муҳаммад (с) башорат дод, Абӯлаҳаб аз хурсандӣ Сувайбаро, ки канизакаш буд, озод намуд. Сувайба инчунин амаки ҳазрати Муҳаммад (с) Амир Ҳамза (р) –ро низ шир дода буд.

Ҳамин тавр Амир Ҳамза бародари ширхӯраи ҳазрати Муҳаммад (с) шуд.

Дар «Саҳеҳ»-и Имом Бухорӣ нақл аст, ки Расули Акрам (с) Сувайбаро бисёр икром мекарданд, вақте он Ҳазрат (с) бо «Умми мӯъминон» Хадиҷа (р) никоҳ карданд, Сувайба (р) ҳузур дошт. Баъд аз Ҳиҷрат ҳазрати Муҳаммад (с) ба Сувайба ҳадя мефиристоданд. Вақте Маккаи Мукаррама фатҳ шуд, он Ҳазрат аз Сувайба ва писари ӯ Масрӯҳ суроғ карданд. Ба ишон гуфтанд, ки ҳар дуи онҳо вафот кардаанд. Боз пурсиданд, ки ягон хеш дорад, ки ба онҳо эҳсон кунам? Мардум гуфтанд, ки ягон хешу ақрабо надорад.

Абӯлаҳабро баъди вафоташ касе дар хоб дид, ки бисёр ҳоли бад дошт. Пурсид, ки «Эй Абӯлаҳаб, чӣ ҳол дорӣ?» Гуфт: «Баъд аз марг ҳеҷ роҳатро надидаам. Танҳо ба хотири он ки Сувайбаро озод кардаам, дар ивази он ба андозаи сари ангушт бароям об дода мешавад». 

Баъд аз Сувайба ҳазрати Ҳалимаи Саъдия разияллоҳу анҳо он Ҳазратро шир дода буд. Дар араб одат буд, ки мардуми ашроф кӯдакони худро ба деҳаҳо мефиристоданд, зеро ки обу ҳавои деҳа соф буд. Инчунин кӯдакон бо забони фасеҳ сухан гуфтанро меомӯхтанд. Ҳазрати Ҳалимаи Саъдия бо вуҷуди ятим буданаш ҳазрати Муҳаммад (с)-ро ба умеди баракат барои ширдиҳӣ гирифт. Худованд ба ӯ ба хотири гумони некаш баракат дод.

Ҳалима (р) он рӯзҳоро ба ёд оварда мегӯяд: - Вақте ин тифл (ҳазрати Муҳаммад)-ро дар бағал гирифтам, қаблан пистонам комилан холӣ буд. Дарҳол дар он шир ҳосил шуд, ки ҳам Муҳаммад (с) ва ҳам бародари разоӣ (ширхӯра)-аш сер шуданд. Вақте азми дӯшидани шутурро кардам, дидам, ки пистони шутур ҳам комилан аз шир пур шудааст. Пас бо шавҳари худ бисёр шир нӯшидему шабро бе ташвиш паси сар кардем. Субҳ шавҳарам гуфт: «Огоҳ бош, эй Ҳалима, ки тифли бобаракатеро ба тарбия гирифтаӣ.

Чун Муҳаммад (с) бузург шуданд, чанд сол дар тарбияи амакаш Абӯтолиб (падари ҳазрати Алӣ разияллоҳу анҳу) буданд. Мардуми Макка ишонро барои ахлоқи накӯяшон дӯст медоштанд ва «Амин» (боваринок). Шахсе, ки ба ӯ эътимод кардану амонат гузоштан мумкин) лақаб гузошта буданд.

Дар синни 40 – солагӣ Ҷибриил барояшон ваҳйи илоҳӣ оварду паёмбар шудани ишонро башорат дод. Муддати 23 сол мардумро ба парастиши Аллоҳ, пайравии ахлоқи накӯ даъват намуданд.

Анас ибни Молик (р) мефармояд, ки Расули Акрам (с) фаҳшгӯ, лаънаткунанда ва дашномзананда набуданд ва дар вақти ғазаб мефармуданд: «Чӣ шуда ба ӯ? (яъне, чӣ гап шудааст, ки ин амалро анҷом додааст?) Хоколуд шавад пешонии ӯ!»

Мурод аз хоколуд шудани пешонӣ дар роҳи Худо саҷдаю ибодатро зиёд кардан аст. Яъне, он Ҳазрат дар ҳоли аз касе норозӣ будан дар ҳаққаш дуои нек мекарданд

Фазилати зани некӯ

Зани солиҳа ин саодату некбахтии дунё мебошад, ки шавҳарашро ба тоату ибодати Худо ёрӣ медиҳад ва дар тамоми умури зиндагӣ ба вай итминону хотирҷамъӣ ва оромиши равонӣ мебахшад.  Расули Худо (с) мефармояд: «Дунё матоъест ва беҳтарин матоъаш зани солиҳа (диндор ва накӯкор) мебошад».

(Имом Муслим)

Ислом ҳамеша мардро тарбиғу ташвиқ мекунад, ки дар интихоби ҳамсар  аз зани солиҳаву диндор ҷустуҷӯ намояд, балки диёнату покдомании занро яке аз усули муҳими хостгории зан гардондааст, ки илова бар ахлоқу атвори ҷуд бошад. Зеро агар диёнати зан заъиф бошад, ифффату шарафи хешро зуд аз даст дода, шавҳарашро беобрӯ мегардонад ва зиндагонии худ ва шавҳарашро тираву сиёҳ месозад.

Бинобар ин Паёмбари Худо (с) дар ҳадисҳои зиёде ташвиқ менамоянд, ки бояд аз зани диндор ва солиҳа ҷустуҷӯ намуд, зеро чунин зан дар бузургтарин умури ҳаёт, ки дин аст, ёру ёвари шавҳараш мебошад ва ҳамеша иффати худ ва шарафи хонаводаро ҳифз менамояд.

    Расули акрам (с) мефармоянд: «Ҳаргоҳ Аллоҳ таъоло ба шахсе зани солеҳаро рӯзӣ диҳад, дар ҳақиқат ӯро бар ободии нисфи динаш ёрӣ намудааст. Аз ин рӯ, дар ободии нисфи дигари динаш аз Худо битарсад».

(Ривояти Ҳоким)

Саъд ибни Абӯваққос ривоят мекунад, ки Расулуллоҳ (с) фармуданд: «Чаҳор чиз нишонаи некбахтист: зани солиҳа, хонаи васеъ, ҳамсояи накӯкор ва маркаби гуворо. Ва чаҳор чизи дигар аломати бадбахтист: ҳамсояи бад, зани бад, маркаби бад ва хонаи танг».

(Ривояти Имом Насои  ва Ироқӣ онро саҳеҳ гуфтааст)
Шоири ҳикматгӯ Шайх Саъди шояд аз ҳамин сухани Паёмбар (с) илҳом гирифта бошад, ки чунин мегӯяд:

      Зани бад дар сарои марди накӯ,
    Ҳам дар ин олам ҳаст дӯзахи ӯ,
    Зинҳор, аз қарини бад зинҳор,
    Ва қино, раббано азоба-н-нор.

Ва низ он Ҳазрат (с) фармуд:

«Беҳтарини занони шумо он аст, ки чун шавҳар ба сӯяш назар кунад, хушҳолаш созад ва чун фармонаш диҳад, итоаташ кунад ва чун шавҳар аз ӯ ғоиб шавад, моли ӯро ва нафси худро ҳифз менамояд (аз хиёнат)».

(Ривояти Имом Бухорӣ ва Муслим)

«Занро барои чаҳор чиз издивоҷ карда мешавад: барои мол ва насаб ва ҳусну ҷамол ва диёнаташ. Пас бо зани диндору солиҳа издивоҷ кун, камёбу некбахт мегардӣ».

(Имом Бухори ва Муслим)

Эҳтиром ва нигаҳдории мақоми зан

Хонаводае, ки пояҳои он бар ососи меҳру мухаббат, садоқат ва эҳтироми зану шавҳар бино ёфтааст, хонаводаи хушбахт аст. Зану шаҳар бар ҳам ҳуқуқе доранд, ки риояти онҳо барои ҳар ду ҳатмист. Зеро бидуни риояти он ҳуқуқ пояҳои хонавода мунҳадим мегарданд.

Занон бар шавҳарони худ дорои ҳуқуқе ҳастанд, ки бахше аз онҳо ҳуқуқи маънавӣ ва бархе дигар ҳуқуқи моддӣ мебошанд.

Ҳуқуқи маънавии онҳо иборатанд аз:

1.    Муошират ва рафтори нек.

Занон барои шавҳароношон амонат қарор дода шудаанд ва муоширати нек, бархӯрди лафзию амалии саҳеҳ ва муҳтарамонаи шавҳар бо ӯ воҷиб аст, зеро Худованди мутаъол мефармояд:

«Ва бо занон ба ваҷҳи писандида зиндагонӣ кунед, зеро агар онҳоро нописанд кунед, пас, шояд шумо чизеро нописанд кунед, ки Худо дар он чиз хайри бисёрро пайдо кунад».

Нисо – 19

Ҳамчунин Расули Худо (с) мефармояд: «Ҳеҷ марде набояд, бо ҳамсараш душманӣ кунад ва ӯро озор диҳад, агар яке аз ахлоқи ӯро написандад, мумкин аст аз ахлоқи дигари ӯ розӣ бошад».

Аҳмад ва Муслим

Инчунин Паёмбари Худо (с) дар мавриди рафтори нек бо занон таъкид намуда, фармудааст:

«Имони мӯъминоне комилтар аст, ки ахлоқи онҳо беҳтар бошад ва беҳтарини шумо онҳое ҳастанд, ки бо ҳамсарони худ беҳтарин рафторро дошта бошанд».

Аҳмад Тирмизӣ

Ҳамчунин фармудаанд:

«Беҳтарини шумо онҳое ҳастанд, ки бо занон ва фарзандони худ рафтори беҳтаринро дошта бошанд ва ман барои хонаводаам аз ҳамаи шумо беҳтарам».

Тирмизӣ

Муошират ва рафтори хуб ин аст, ки мард бо ҳамсараш аз беҳтарин калимот ва писандидатарин кирдор истифода кунад ва ба ҳеҷ ваҷҳ  бо гуфтору рафтори худ занро мавриди азияту озор қарор надиҳад ва ба каромату шахсият ва манзалати ӯ беэҳтиромӣ нанамояд ва бо хашму хушунат бо ӯ бархӯрд накунад ва дар мавриди махориҷи зиндагии ӯро дар ҳадди тавон розӣ нигаҳ дорад, аз хасисию бухл парҳез кунад ва дар ҳузури занаш аз занони дигар таъриф ва тамҷид нанамояд. Зеро худованди мутаъол мефармояд:

«Ва онҳоро барои зарар расонидан нигоҳ мадоред, то ситам кунед; ва ҳар ки чунин кунад, пас, ҳамоно бар хештан ситам кардааст».

Бақара – 231

2.    Муҳофизат аз каромати зан

Дар зиндагии хонаводагӣ зану мард шахсияти якдигарро комил менамоянд ва ҳар чизеро, ки каромат ва шахсияти яке аз онҳоро ҳифз намояд ё онро халалдор намояд, бевосита ба ҳам таъсир мерасонад. Аз он ҷо ки мард нисбат ба зан маъмулан тавоноии аз ҷисмӣ ва иродии бештар бархӯрдор аст, лозим аст ҳурмат ва каромати зан, ки шарики зиндагиаш аст посдорӣ намояд ва бо ҳар чизе ки сабаби ба вуҷуд омадани нофаҳмӣ ва ё зарару зиён байни онҳо мегардад, пешгирӣ намояд.

Ғайрати мард нисбат ба ҳамсари худ падидаи фитрӣ ва табиӣ аст.  Рӯзе Саъд ибни Ибода (р) аз Паёмбари Худо (с) пурсид: «Агар мардеро ҳамроҳ бо ҳамсарам бубинам, иҷоза дорам бо нӯки шамшерам шиками ӯро пора кунам?» Паёмбари Худо (с) хитоб ба атрофиён фармуд: «Мумкин аст аз ғайрати Саъд дар шигифт шуда бошед, аммо ман (ба хотири эҳтироме ки Худованд баро ҳурмати инсон қоил аст) аз ӯ бештар ҳассосият дорам, зеро Худованд аъмоли зишти пинҳон ва ошкорро ҳаром гардонидааст».

Бухорӣ

Мутаассифона дар миёни ҷавонони мо дар мавриди эҳтироми занҳояш саҳлангорӣ ба чамш мехӯрад, ба гунае ки наварӯсеро мебинем, ки либосҳои зебою ҷалбкунандае ба бар намуда, ки сабаби чашмчаронии мардҳои бегона мегардад, ки ин аз беғайратии ҳамсари ӯ дарак медиҳад. Бешак чунин ҷавоне ҳаққи зани худро адо нанамудааст ва шахсияту каромати занро низ нашнохтааст.

Мард вазифадор аст, ки ба зани худ эҳтиром бигзорад ва аз ҳар гуна рафтор ва кирдоре, ки сабаби нороҳатии ӯ мешавад, парҳез намояд. Зеро занон инсонҳое бо ҳурмат ва кароматанд, набояд бо ӯ ҳамчун барда ва хидматгор бархӯрд шавад ва ё танҳо ба ӯ бо нигоҳи лаззатҳои ҷисмӣ нигоҳ шавад. Ва ин одамҳои ноаҳл ва ноогоҳанд, ки бо занон беҳурматӣ намуда, бо тавҳину истеҳзо бархӯрд мекунанд. Зеро Худованди мутаъол мефармояд:

«Мо фарзандони Одамро муҳтарам ва гиромӣ гардонидаем».

Исро – 70

3.    Бароварда намудани ниёзи ҳамсар

Мард равобити хонаводагиро бар асоси маслиҳат ва манфиати муштарак қарор медиҳад. Зан низ ҳамчун мард ниёз ба таъмин ва такмили ғаризаи ҷинсӣ дорад ва мард лозим аст дар ҷиҳати бароварда намудан ва комил гардонидани ниёзаш танҳо дар фикри худ набошад ва ба зан ҳам таваҷҷӯҳ кунад, то заминаи таваҷҷӯҳашро ба дигарон аз миён бардорад ва дар воқеъ пешгирӣ аз мушкил бисёр беҳтар аз пардохтан ба ҳалли он аст.

Ин ҳаққи зан дар суннати Паёмбар (с) низ собит шудааст.

Аз Абдуллоҳ ибни Амр ривоят шудааст, ки Расули Худо (с) фармудааст:«Абдуллоҳ, шунидаам ҳама рӯзҳоро рӯза мегирӣ ва бисёре аз авқоти (вақтҳои) шабро ба намози шаб мепардозӣ?». Гуфтам: «Бале, дуруст аст ё Расулаллоҳ (с)». Паёмбар (с) фармуданд: «Ин корро макун! Гоҳе бархе аз рӯзҳоро рӯза бигир ва дар бархе аз рӯзҳо аз гирифани рӯза худдорӣ кун! Ба дар бархе аз шабҳо намоз бигзор ва шабҳои дигарро истироҳат кун. Зеро ҷисму чашмон ва ҳамсарат ҳар кадом ҳақ ва ҳуқуқе бар ӯҳдаи ту доранд ва ҳаққи ҳар якро ба хубӣ адо кун!». Паёмбари Худо (с) аз ин тариқ хостанд, ки таваҷӯҳи мусалмононро ба масъулияти худ дар баробари таъмини ниёзҳои табии худ ва ҳамсар ҷалб намоянд.

То ҷое ки қиём ба масъулияти заношӯӣ ба унвони навъе аз ибодат ба шумор меояд ва дар муқобили он подош насибашон мегардад. Зеро Паёмбари Худо (с) фармудааст: «…Ҳамбистарии шумо бо ҳамсарони худ эҳсон ва садақа аст». Хидмати эшон гуфта шуд: «Эй Паёмбари Худо (с) мо ки ба хотири таъмини ниёзи табиии худ бо ҳамсаронамон ҳамбистар мешавем, подоши ухравӣ ҳам хоҳем дошт?!» Расули Худо (с) фармуданд: «Агар аз роҳи ҳаром ин корро анҷом медодед, магар мавриди муҷозот қарор намегирифтед? Ва адои ин масъулият аз роҳи ҳалол ва раво ҳам дорои аҷр ва подош аст».

Муслим

Ибни Қудома мегӯяд: «Ҳар гоҳ мард узре надошта бошад, иқдом ба ҳамбистарӣ бо ҳамсараш бар ӯ воҷиб аст». Имом Молик низ ҳамин раъйро дорад. Дар ривояти Каъб омадааст: «Ҳазрати Умар (р) замоне ки миёни зану шавҳаре доварӣ мекард, мефармуд: «Ин хонум бар ту ҳақ ва ҳуқуқе дорад, агар мехоҳӣ ҳаққи ӯ ва адолатро риоят намоӣ, ҳар чаҳор рӯз як бор бо ӯ ҳамбистарӣ кун ва аз мушкилот ва нороҳатии ӯ пешгирӣ намо».

4.    Ҳифзи асрори заношӯӣ

Яке аз ҳуқуқе, ки зан бар дӯши шавҳари худ дорад, он аст, ки дар мавриди масоили хусуси миёни онҳо чизеро барои дигарон бозгӯ нанамояд. Зеро Имом Муслим аз Абӯсаъиди Худрӣ нақл намудааст:  Расули Худо (с) фармудааст: «Бадтарин ҷойгоҳ рӯзи қиёмат мутааллиқ ба мардоне аст, ки бо ҳамсарони худ ҳамбистар мешаванд ва сипас асрори ҳамбистариро ба дигарон бозгӯ менамоянд».

Имрӯз ҷавонони зиёдеро вомухӯрем, ки ин одати бадро доранд ва аз муносибатҳои ӯ ва ҳамсараш ба дӯстонаш бозгӯ менамояд, ки чинину чунон кардам. Ба ин тариқ мехоҳад барои дӯстонаш «мардонагӣ»-и худро нишон диҳад, аммо чуноне ки зикр шуд, ин асрори зану шавҳар буда, бозгӯи он барои дигарон гуноҳ ва амали зишт ба шумор меравад.

Ба таври хулоса мард ӯҳдадор аст, ки ҳуқуқи зерро риоят намояд, то аз шарофат ва каромати зан чизе коста нагардад:

1.    Пардохтани комили маҳрия: Табаронӣ дар китобҳои «Васит» ва «Авсат» нақл менамояд, ки «ҳар марде ки бо зане издивоҷ намояд ва маҳрияро кам ё зиёд барои ӯ муайян кунад ва қасди пардохти онро надошта бошад, ба унвони зинокор назди Худованд мавриди муҳосаба қарор хоҳад гирифт».

2.    Эҳсоси оромиш: Мард ҳамсари худро ба унвони шарики ғаму шодӣ ва мояи оромишу осудагии зиндагии худ бидонад.

3.    Таҳияи маскани муносиб: Шавҳар бояд барои занаш маскани муносиберо муҳайё созад, то каромат ва эҳтироми зан маҳфуз бимонад.

4.    Омӯзиш: Барои шавҳар лозим аст, ки занро дар омӯзиши масъулиятҳои динӣ ва фарҳанги ахлоқӣ раҳнамоӣ, кӯмак ва водор созад.

5.    Мард бояд аз фароҳам омадани шароите, ки ба ихтилот (омезиш)-и байни занаш ва мардони бегона оварда мерасонад, ҷилавгирӣ намояд.

6.    Кушодарӯӣ: Барои шавҳар лозим аст, ки бо ҳамсари худ хушақлок ва кушодарӯй бошад, ба хотири ризоияти зан бо ӯ ба шӯхию саргармӣ бипардозад ва ӯро мутаваҷҷеҳ намояд, ки аз самими қалб дӯсташ медорад.

7.    Чашмпӯшӣ (аз иштибоҳҳои кӯчак): Мард набояд аз ҳамаи ҳаракот ва кирдору гуфтори ҳамсараш – ба вижа дар ҳузури дигарон – айб бигирад ва беҳтар он аст,к и аз бисёре аз иштибоҳҳои кӯчаки ӯ чашмпӯшӣ намояд ва дар ҳангоми зарурат дар хилват ӯро насиҳат кунад.

8.    Кашф нанамудани асрори хонаводагӣ: Ба хотири ҳифзи ҳурмат ва каромати худ ва ҳамсар ва адои вафои ба паймони муштараки зиндагӣ аз бадгӯӣ ва кашфи асрораш назди дигарон худдорӣ кунад.

Агар шавҳар аз зан розӣ бошад…

Аз модари мӯъминон ҳазрати умми Салама (р) ривот шудааст, ки Паёмбари Худо(с) фармуданд: «Агар зане дар ҳоле вафот намояд, ки шавҳараш аз вай розӣ бошад, аз аҳли Биҳишт хоҳад буд».

Шарҳ:

Аз ин ривоят маълум мегардад, ки хушнудии шавҳар  сабаби биҳиштӣ гардидани зан хоҳад шуд. Бинобар ин набояд зан   ба хотири кӯчактарин чиз бо шавҳараш хархаша намуда, дар масоили пулию молӣ шавҳарашро азият диҳад ва ё ба ҳолати хушӣ ё нохушии шавҳараш бетаваҷҷӯҳ бошад. Чунин амалҳо аз рафтори занони биҳиштӣ нест.  Тавре мушоҳида мешавад, баъзе аз занҳо ҳангоми пирӣ ва заифии шавҳаронашон ҳеҷ гуна таваҷҷӯҳ ба шавҳаронашон надоранд, ҳол он шавҳар дар айёми пирӣ ниёз ба кӯмак ва хидмат дорад. Ҷои тааҷҷуб аст,  ки ин шавҳар ҳамон шахсест, ки дар ҷавонӣ ба хуби хизматашро менамуд, аммо чи шуд ҳоло ки шавҳар ниёз ба кӯмаки бештар дорад,   ҳеҷ гуна  таваҷӯҳе ба онҳо  намешавад, яқинан чунин шавҳаре дар ҳоле аз хоҳад рафт, ки аз ҳамсараш розӣ нахоҳад буд. Дар натиҷа, чунин зане  низ вориди биҳишт нахоҳад гардид. Мутасифона баъзе шавҳарон низ ҳамин бархурди манфиро нисбат ба ҳамсаронашон доранд, ки дар ҷавонӣ ба хуби хоҳишоти онҳоро бароварда менамоянд, аммо ба ҳангоми пирӣ ва ё беморӣ онҳоро раҳо намуда, думболи ҳамсарони дигаре хоҳанд буд. Яқинан чунин шавҳарону ҳамсарон аз аҳли Биҳишт нахоҳанд буд…

Ин ҷо дар муолиҷаву ҳалли ин муаммо кордониву хирадмандии зан маълум мегардад, ки ҳатман муваффақияту пирӯзӣ насибаш мешавад. Ба хусус, вақте бовариву  муҳаббати шавҳарро ба даст оварда бошад, зеро муҳаббат муҳаббату дӯстиро афзун мегардонад ва беҳтарин роҳи ислоҳ кардан ба ҳисоб меравад.
Яке аз донишмандон мегӯяд: «Муҳаббату дӯстӣ гоҳо нафсҳои саркашро рост мекунад. Чӣ тавре ки аҳёнан пояҳои зиндагиро барҳам зада, хароб менамоянд». Аз ин рӯ, мавзӯи чӣ гуна истифода кардани муҳаббат ва фаҳмидани мафҳуми он яке аз мавзуъҳои муҳим гардида, ки бояд онро омӯхта ва таҳлилу баррасӣ намоем.

Зан бо табассуми зебо ва бо тамоми ҳаракатҳои хайрхоҳонаи чеҳрааш метавонад, ки дар дили мард осори лутфу меҳрубонӣ ва шафқату навозиши махсусро бигузорад ва ҳадафҳои зиёдеро дар таҳсину беҳдошти фазои он хонаводагӣ таҳаққуқ бахшад. Чӣ тавр шавҳаратро ҳифз намуда, некбахташ мегардонӣ? Бар дӯши зан нақши бузург ва масъулиятнокест барои некбахтсозиву муҳофизат кардани шавҳар аз фитнаву домҳои фасоде, ки дар беруни хона ҳастанд.

Ин домҳои фасоду фитна гуногуну хатарнок ва инҳирофкунанда мебошанд. Зани хирадманду бомаърифат ҳамон аст, ки шавҳари худро аз фитнаву фасоди роҳҳо халос намуда, машғули саргарми хеш месозад ва тамоми мазоҳири ҷалбкунандаи берун ва чизҳои отифабарангез дар назди ҳикмату равоншиносӣ ва ҷаззибияти чунин зани бомаърифат нопадид гашта, ҳушу ҷони шавҳар мафтуни мамлуки ӯ мегардад.

Зани комёб ҳамон аст, тамоми майлу хоҳишҳои шавҳарашро омӯхта, ҳама чизҳои отифабарангези ӯро чун ранги либосҳои зоҳирӣ ва дохилӣ ва услуби ороиши мавриди писандидаашро низ медонад. Яке аз хатоҳои бузурги бонувон, ин хунукназарӣ ба сару либоси худ дар хона мебошад, то дараҷае, ки шавҳарон вақти бозгашт аз кор дар ҳамсарони худ ба ҷои бӯи атру гул бӯи ошпазхона ва мӯйҳои тамизнашударо пайдо мекунанд.

Бинобар ин, тааҷҷуб накун вақте зани зебоеро мебинӣ, ки шавҳараш ба ӯ аҳамият намедиҳад ва дунболи дигар хонум равон аст. Дар ҳоле, ки зани на онқадар зеборо мебинем, ки дили шавҳарро бо тамоми авотиф ва эҳсосот ба даст овардааст. Бидуни шакку шубҳа дар ин мавридҳо фақат зан ҷавобгар асту бас, на дигарон.

Мо бонувони азизро насиҳат мекунем ба шаклу сурати худ ва зиннату ороиши хеш дар хона сахт аҳамият диҳанд ва ҳеҷ гоҳ шавҳарони худро вақти бозгашт аз кор бо шикояти мушкилоти хонаву кӯдакон пешвоз нагирад. Балки барои онҳо фазои ором, роҳатбахш ва атрогин омода созанд. Чунончи, пешгирӣ аз ғавғои кӯдакон бо машғул сохтани онҳо ба қироати китобу маҷаллаҳои кӯдакона, хушбӯй кардани утоқи истироҳатии шавҳар, хомӯш сохтани чароғхои баланди он. Ҳамчунин барои шавҳарон хӯрокҳои дӯстдоштаашро тайёр намуда, чун номгӯи ғизоҳои ғайримуқарариӣ тақдим намояд.

Хулоса, барои истироҳат ва дур сохтани хастагиҳои ҷисмӣ ва рӯҳии онҳо аз тамоми фикрҳову услубҳои хуб истифода намоянд. 

Дини мубини Ислом барои зан ҳуқуқи зиёде муқаррар намуда, бар дӯшаш баъзе масъулиятҳоро низ гузоштааст. Бузургтарин масъалияти зан ҳаққи шавҳар мебошад. Ин ҷо чанд ҳадис дар тарғиби итоати шавҳар барои зане, ки некбахтии абадии дунёю охиратро мехоҳад, бозгӯ менамоем.

Расули Аллоҳ(с) мефармоянд: «Ҳар вақте ки зан панҷ вақт намозашро ба ҷой орад ва рӯзаи моҳи Рамазонро бидорад ва андоми худро аз маъсияту гуноҳ ҳифз намояд ва аз шавҳараш итоат кунад, барояш (рӯзи қиёмат) гуфта мешавад, ки аз кадом дарҳои биҳишт хоҳӣ, бидаро».

Ибни Ҳиббон

Ва инчунин фармудаанд:  «Кадом зане, ки бимирад ва шавҳараш аз ӯ розӣ бошад, ба биҳишт дохил мегардад». 

Имом Тирмизӣ

«Ҳар гоҳ мард ҳамсарашро ба бистар даъват намояд ва ӯ хоҳиши шавҳарро иҷро накарду шавҳараш бар вай хашм гирифта хобид, малоикаҳо то субҳ ин занро лаънату нафрин мекунанд». 

Бухорӣ ва Муслим

Аз Расули акрам (с) пурсиданд: «Кадом занҳо беҳтаранд?» Паёмбар (с) фармуданд: «Ҳамон зане, ки чун шавҳар ба вай назар кунад, хурсандаш месозад ва чун фармонаш диҳад, итоат менамояд ва дар тани худ ва моли шавҳар бо шеваи бад рафтору муомила намекунад».  

Муомилаи накӯ бо шавҳар

Ин ҷо дар муолиҷаву ҳалли ин муаммо кордониву хирадмандии зан маълум мегардад, ки ҳатман муваффақияту пирӯзӣ насибаш мешавад. Ба хусус, вақте бовариву  муҳаббати шавҳарро ба даст оварда бошад, зеро муҳаббат муҳаббату дӯстиро афзун мегардонад ва беҳтарин роҳи ислоҳ кардан ба ҳисоб меравад.
Яке аз донишмандон мегӯяд: «Муҳаббату дӯстӣ гоҳо нафсҳои саркашро рост мекунад. Чӣ тавре ки аҳёнан пояҳои зиндагиро барҳам зада, хароб менамоянд». Аз ин рӯ, мавзӯи чӣ гуна истифода кардани муҳаббат ва фаҳмидани мафҳуми он яке аз мавзуъҳои муҳим гардида, ки бояд онро омӯхта ва таҳлилу баррасӣ намоем.

Зан бо табассуми зебо ва бо тамоми ҳаракатҳои хайрхоҳонаи чеҳрааш метавонад, ки дар дили мард осори лутфу меҳрубонӣ ва шафқату навозиши махсусро бигузорад ва ҳадафҳои зиёдеро дар таҳсину беҳдошти фазои он хонаводагӣ таҳаққуқ бахшад. Чӣ тавр шавҳаратро ҳифз намуда, некбахташ мегардонӣ? Бар дӯши зан нақши бузург ва масъулиятнокест барои некбахтсозиву муҳофизат кардани шавҳар аз фитнаву домҳои фасоде, ки дар беруни хона ҳастанд.

Ин домҳои фасоду фитна гуногуну хатарнок ва инҳирофкунанда мебошанд. Зани хирадманду бомаърифат ҳамон аст, ки шавҳари худро аз фитнаву фасоди роҳҳо халос намуда, машғули саргарми хеш месозад ва тамоми мазоҳири ҷалбкунандаи берун ва чизҳои отифабарангез дар назди ҳикмату равоншиносӣ ва ҷаззибияти чунин зани бомаърифат нопадид гашта, ҳушу ҷони шавҳар мафтуни мамлуки ӯ мегардад.

Зани комёб ҳамон аст, тамоми майлу хоҳишҳои шавҳарашро омӯхта, ҳама чизҳои отифабарангези ӯро чун ранги либосҳои зоҳирӣ ва дохилӣ ва услуби ороиши мавриди писандидаашро низ медонад. Яке аз хатоҳои бузурги бонувон, ин хунукназарӣ ба сару либоси худ дар хона мебошад, то дараҷае, ки шавҳарон вақти бозгашт аз кор дар ҳамсарони худ ба ҷои бӯи атру гул бӯи ошпазхона ва мӯйҳои тамизнашударо пайдо мекунанд.

Бинобар ин, тааҷҷуб накун вақте зани зебоеро мебинӣ, ки шавҳараш ба ӯ аҳамият намедиҳад ва дунболи дигар хонум равон аст. Дар ҳоле, ки зани на онқадар зеборо мебинем, ки дили шавҳарро бо тамоми авотиф ва эҳсосот ба даст овардааст. Бидуни шакку шубҳа дар ин мавридҳо фақат зан ҷавобгар асту бас, на дигарон.

Мо бонувони азизро насиҳат мекунем ба шаклу сурати худ ва зиннату ороиши хеш дар хона сахт аҳамият диҳанд ва ҳеҷ гоҳ шавҳарони худро вақти бозгашт аз кор бо шикояти мушкилоти хонаву кӯдакон пешвоз нагирад. Балки барои онҳо фазои ором, роҳатбахш ва атрогин омода созанд. Чунончи, пешгирӣ аз ғавғои кӯдакон бо машғул сохтани онҳо ба қироати китобу маҷаллаҳои кӯдакона, хушбӯй кардани утоқи истироҳатии шавҳар, хомӯш сохтани чароғхои баланди он. Ҳамчунин барои шавҳарон хӯрокҳои дӯстдоштаашро тайёр намуда, чун номгӯи ғизоҳои ғайримуқарариӣ тақдим намояд.

Хулоса, барои истироҳат ва дур сохтани хастагиҳои ҷисмӣ ва рӯҳии онҳо аз тамоми фикрҳову услубҳои хуб истифода намоянд.

Ду насиҳат аз модар ба духтар

Насиҳати якум

Умома бинти Ҳориси Тағлабӣ яке аз наҷибтарину беҳтарин занони араб  ба шумор меравад ва дар панду ахлоқ ҳикматҳои машҳуре дорад. Вақте Ҳорис ибни Амр, шоҳи Кинда духтари Умома, яъне Умми Иёсро ба ақди никоҳи худ  даровард ва намояндагони шоҳ хостанд ӯро ба сӯи шавҳараш баранд, модараш ӯро дар шаби зифофи вай бо шавҳар як васияти ниҳоят арзиштманде намуд, ки дар он чунин гуфтанд:

«Духтаракам, ҳамоно агар касе ба хотири одоби хуб ё насаби машҳур васият намудан,  тарк мешуд, ман ҳатман ин корро мекардаму туро роҳат мегузоштам. Вале васият ин гӯшзади шахси оқил ва танбиҳу огоҳӣ додани ашхоси ғофил мебошад. Духтаракам, агар зане бо сарватмандии падараш метавонист, ки аз шавҳар бениёз гардад, ҳароина ту бениёзтарини мардум аз шавҳар будӣ. Вале мо барои мардон ва мардон барои мо офарида шудаанд.

Духтаракам, дар ҳақиқат, ту хонае, ки дар он бузург шудӣ ва марзу буми худро тарк мегӯӣ ва ба хонаи ноошно ва дӯсте, ки бо ӯ унс нагирифтаӣ, меравӣ. Бинобар ин, барояш чун каниз бош, ӯ ғуломи ту мешавад аз ман даҳ хислатро ба гуш гир, иншоаллоҳ онҳо сабаби иззату обрӯи ту хоҳад гардид:

Хислати якум ва дувум зиндагии каноатмандона ва муомилаи хуб бо итоату фармонбардории шавҳар. Зеро қаноатмандӣ дилу равони касро роҳат мебахшад ва муъоширати хуб сабаби хушнудии Худо ва бандагонаш мегардад.

Хислати сеюм ва чорум эҳтиёт кардани дида ва бинии шавҳар. Аз ин рӯ, эҳтиёт кун, ки мабодо чашми ӯ бар чизи зишти ту наафтад ва беҳтарин бӯй аз ту ба машомаш бирасад ва бидон духтаракам, ки беҳтарин ҳусну ороиши безаҳмат, ин сурма аст ва инчунин об гуворотарин чезест, ки ҷустуҷӯяш менамоем.

Хислати панҷум ва шашум муайан кардани вақти хӯрокхӯрӣ ва омодасозии соату шароити хобаш. Зеро оташи гуруснагӣ сӯзанда ва вайронсозии истироҳату хоб харобкунандаи асаб аст.

 Хислати ҳафтум ва ҳаштум муҳофизати хонаву молаш ва аҳамият додан ба номусу шараф ва фарзандонаш мебошад. Зеро нигоҳдории молу сарват қадр намудани ранҷу заҳмати ӯст ва ҳимояти номусу шарафи хонаводагии ӯ ва фарзандонаш тадбиру раҳбарии оқилонаи занро ифода менамояд.

Хислати нуҳум ва даҳум ҳаргиз сирру розашро фош макун ва аз ҳеҷ фармонаш саркашӣ макун, зеро агар сиррашро ошкор намудӣ, аз ғадру хиёнаташ эмин намонӣ  ва агар аз амраш саркашӣ намудӣ, дар дилаш кинаву кудурат мегузорӣ.

Ҳамчунин ҳаргоҳ ӯ ғамнин бошад, аз хурсандиву хушҳолӣ дар назди вай парҳез кун ва чун хурсанд бошад, аз ғамгиниву андӯҳгинӣ дар пеши рӯи вай чилавгири кун. Зеро амали нахуст кӯтоҳиву камбудӣ маҳсуб мешавад ва амали дуввумӣ  танҳо  мукаддарсозиву нороҳат кардани ӯ мебошад.

Ҳар қадаре  ки ӯро эҳтирому иззати зиёд намоӣ, ҳамон қадар туро азизу гиромӣ медорад ва ҳарчӣ бештар ба хулқу атвор ва хостаҳояш мувофиқ ойӣ, ҳамон андоза ёру  ёвари бардавоми ту хоҳад шуд. Бидон, эй духтарам ки, ту ҳаргиз ба ин ҳадаф даст намеёбӣ, то ин ки хушнудии ӯро бар хушнудиву ризоияти худат муқаддам бигзорӣ. Ҳамчунин тамоми майлу хоҳишоти ӯро бар хоҳишоти худат муқаддам гузошта, амал намоӣ ва Худованди бузург бароят аҷру подош ва саодату некбахтӣ медиҳад ва туро дар паноҳи Ҳақ таъоло супурдам.

Насиҳати дуюм

Модаре духтарашро вақти издивоҷ васият намуда гуфт:

«Эй духтарам, аз тозагии ҷисмат ғофил мабош, зеро назофату тозагӣ нуру ҷило бахшида, туро мақбули писанди шавҳарат мегардонад. Ҳамчунин тамоми нуқсу бемориҳоро аз баданат дур сохта, ҷисматро бар кору бори зиндагӣ нерӯманд месозад ва инро бояд гуфт, ки аз зани чиркин табиату мизоҷи мардонро бад меояд ва чашму гӯши онҳо аз ӯ нафрат дорад ва чун бо шавҳарат рӯ ба рӯ шудӣ, бо чеҳраи хандону кушода бархӯрд кун, зеро агар муҳаббат ҷисм бошад, кушодрӯӣ рӯҳу ҷони он ба ҳисоб меравад».

Таҳияи Маҳмуд Сангинов

Модарамон Оишаи Сиддиқа (р)

Модарам Оишаи Сиддиқа (р)

Баъд аз биъсати Расули Аллоҳ (с) дар хонаи пур аз сидқу сафо ва имонии Абӯбакр (р), хонае, ки қабл аз дигарон партавҳои офтоби биъсати набавӣ бар он тобид ва қабл аз ҳама нури тавҳид ва яктопарастӣ дар онҷо зоҳир шуд, духтаре дида ба ҷаҳон кушод, ки номи муборакашро Оиша (р) гузоштанд. [1]

Ном, куния ва хонадон

Номи муборакаш  Оиша, лақабаш Сиддиқа ва Умму-л-мӯъминин хитобаш мекарданд . Кунияаш Умму Абдуллоҳ буд ва аз лақаби Ҳумайро [2]  низ барои ӯ истифода мекарданд . Бештари вақтҳо Паёмбари Аллоҳ (с) Оиша (р)- ро ба «Бинти Сиддиқ» садо мекарданд. [3] 

Дар байни арабҳо куния нишонаи шарофатмандӣ ва рамзе барои фазилат ва  ифтихори инсонҳо ҳисоб меёфт . Ҳазрати Оиша, ки  фарзанде надошт, аз куния ҳам бархӯрдор набуд . Боре бо таассуфи зиёд ба Расули Аллоҳ (с) гуфт, ки тамоми занҳои Набии акрам (с) бо номи фарзандҳои пешини худ, дорои куния мебошанд, аммо ман кунияи худро бо номи чи касе бигзорам ? Паёмбари Худо (с) фармуданд: «Кунияи худро бо номи хоҳарзодаат Абдуллоҳ бигзор». [4] 

Оиша (р) қурайшинасаб буда, аз тарафи падараш ба қабилаи Тамим ва аз тариқи модарӣ ба қабилаи Канона мепайвандад. Силсилаи насаби  падарии модарам Оиша  ба ин қарор аст: Оиша духтари Абӯбакри Сиддиқ ибни Абӯқаҳофа Усмон ибни Омир ибни Амр ибни Каъб ибни Саъд ибни Тайим ибни Мура ибни Каъб ибни Луӣ ибни Ғолиб мебошад. Аз тарафи модар, Оиша духтари Умми Румон духтари Омир ибни Увайм ибни Абдушамс ибни Итоб ибни Узина Ибни Басиъ ибни Ваҳбон ибни Ҳорис ибни Ғунам ибни Молик ибни Канона аст. Насаби ҳазрати Оиша бо Паёмбари Худо (с) дар пушти ҳафтум ё ҳаштум ва аз тарафи модар дар ҷадди даҳум ё ин ки ёздаҳум ба ҳам мепайванданд. [5] 

Ҳазрати Абӯбакри Сиддиқ, падари бузургвори  модарам Оиша (р) дар соли  сенздаҳуми ҳиҷрӣ аз олам даргузаштанд, дар мавриди вафоти модараш ихтилофҳо ба назар мерасанд, таърихнигорон дар ин бобат навиштаанд, ки дар солҳои панҷум то шашуми ҳиҷрӣ вафот намудааст. [6]

Имом Бухорӣ дар китоби « Ат-ториху-с-сағир »- и худ Умми Румонро дар зумраи афроде қарор додааст, ки дар замони ҳазрати Абӯбакр (р) вафот намудаанд ва ин ба ривояти аввалӣ эътироз намудааст. Бухорӣ дар Саҳеҳ ба санади дуруст аз Масруқ ва ӯ аз Умми Румон модари Оиша (р) ривоят кардааст, ки мегӯяд: «Баъд аз ин ки Оиша аз тӯҳмат иттилоъ ёфт, беҳӯш шуд». [7] 

Бухорӣ ривоят мекунад: «Алӣ ибни Зайд аз Қосим ривоят кардааст, ки Умми Румон дар асри Паёмбар (с) вафот намудааст, аммо ин ривоят ҷои баҳс аст ва ривояте, ки аз Масруқ нақл шудааст, дорои санади беҳтар мебошад». [8] 

Ибни Ҳаҷр дар китоби худ – «Таҳзибу-т-таҳзиб» чунин баён намудааст: «Бухорӣ тасриҳ доштааст, ки ҳар кас бигӯяд, ки Умми Румон дар қайди ҳаёти Паёмбар (с) вафот намудааст, иштибоҳ мекунад ва ривояти Масруқ саҳеҳ мебошад». [9]  Ҳофиз ибни Ҳаҷари Асқалонӣ ҳам Бухориро таъйид намуда, дар китобаш далелҳои қонеъкунанда ва таҳқиқоти арзишмандро ироа додааст ва баён кардааст, ки сухани Бухорӣ саҳеҳ мебошад.

Валодати модарам Оиша (р)

Умми Румон дар ибтидо бо Абдуллоҳ Аздӣ издивоҷ намуда буд, пас аз вафоти ӯ ба ақди Абӯбакри Сиддиқ (р) даромад ва аз ҳазрати Абӯбакр (р) соҳиби ду фарзанд ба номҳои Абдурраҳмон ва Оиша (р) шуд . Дар мавриди валодати Оиша (р)  муаррихон ва сиратнигорон таърихи муаянеро нанавиштаанд. [10]

Саҳеҳтарин таърих барои таваллуди Оиша (р) охирҳои соли панҷуми биъсат, баробар бо соли 614- уми меломӣ мебошад. [11]  Аз ин рӯ хонаи Сиддиқи акбар (р) он бурҷи саодате буд, ки нурҳои тобноки хуршеди Ислом пеш аз ҳама  дар он партав афканда буд . Бинобар ин, ҳазрати Оиша (р) аз он афроди баргузидаи Ислом мебошад, ки гушҳои ӯ ҳеҷ гоҳ овози куфр ва ширкро нашнидааст. [12] 

Ҳазрати Оиша (р) фармудааст: «Замоне ки падару модарамро шинохтам, онҳоро мусалмон ёфтам». [13]

Даврони кӯдакӣ

Дар ҳар ҳаракати ҳазрати Оиша (р) аз даврони кӯдакӣ осори саодат ва хушбахтӣ намоён буд . Кӯдакон одатан, дар айёми кӯдакӣ саргарми бозӣ мешаванд. Ҳазрати Оиша (р) низ,  дар тифлӣ алоқаи зиёде ба бозӣ дошт ва духтаракҳои маҳалла назди ӯ гирд омада бозӣ мекарданд, аммо эҳтиром ва адаби Расули акрам (р)-ро ҳамеша мадди назар дошта, ба ҷо меовард. Ӯ аз байни бозиҳо бештар ду бозӣ- «арӯсакбозӣ» ва « туббозӣ»-ро дӯст медошт. [14]

Оиша (р) бозӣ мекард  ва дӯстонаш ҳуҷум меоварданд,   иттифоқан Расули акрам (с) меомад, ӯ арӯсакҳоро зуд пинҳон мекард ва дугонаҳои Оиша (р) бо дидани Расулуллоҳ (с) махфӣ мешуданд. Паёмбар (с) бо кӯдакон муҳаббати хосе доштанд ва бозии онҳоро бад намедонист, бинобар ин духтаронро дубора садо мекард ва мегуфт бо Оиша бозӣ кунед». [15] 

Аллома Надавӣ дар китоби худ  ”Оиша” (р) овардааст, ки «Боре Оиша (р) арӯсакбозӣ мекард, ки Расули акрам (с) расиданд ва дар байни арӯсакҳо як асбе буд, ки дар ду паҳлӯяш  бол зада шуда буд, он Ҳазрат (с) пурсиданд, ки ин чист? Оиша (р) ҷавоб дод, ки асп аст.  Паёмбар (с) фармуданд, ки аспҳо бол надоранд. Оиша гуфт: Аспҳои Сулаймон (а), ки бол доштанд. Он ҳазрат (с) аз ин ҳозирҷавобӣ хушҳол шуданд». [16]  Аз ин ҷо метавон ба ҳозирҷавобии фитрии Оиша, воқеияти мазҳабӣ, заковату зеҳн ва ба суръати фаҳмиши  ӯ пай бурд.

Кӯдакон одатан, дорои табиат ва фитрати ягона мебошанд. Ба чизе аз назари ақлӣ аҳамият намедиҳанд ва ҷизе ҳам аз назари онҳо қобили таваҷҷӯҳ  намебошад. Маъмулан, то сини 8-9 солагӣ наметавонанд ба умқи сухане пай бибаранд, аммо ҳазрати Оиша (р) дар ин хусус  аз табиати вижае бархурдор буд. Ӯ хотирот ва ҳарфҳои кӯдакиро истинбот менамуд. Агар ояте ба гушаш бархурда буд, онро низ ба ёд дошт.

Оиша (р) мефрмояд, ки  ояти «بل الساعة موعدهم و الساعة ادهئ و امر » (Қамар-46) дар Макка нозил шуд, ки ман кӯдаке будаму бозӣ мекардам». [17] 

Оиша (р) ҳангоми ҳиҷрати Паёмбар (с) ба Мадина, ҳаштсола буд, аммо дар камсинӣ ҳофиза ва ҳушёрии тавре буд, ки тамоми воқеаҳои ҳиҷрати набавӣ ва масоили ҷузъии онро  низ ба ёд дошт. Ба ҷуз ӯ ҳеҷ саҳобае тамоми воқеаҳои ҳиҷратро пай дар пай ва пурра ҳифз накарда аст. [18] 

Ҳузури фаъол ва таъсирноки  Оиша ва Асмоа (р) дар сафари ҳиҷрати Паёмбар (с) ва Абӯбакр (р) саршор аз тарбияте буд, ки ба дасти падари бузургворашон парвариш ёфта буданд . Онҳо ҳангоми рафтани Паёмбар (с) ба хонаи Абӯбакр (р), аз фармони ҳиҷрат огаҳӣ ёфтанд ва бедаранг барои Расули Худо (с) ва падарашон тӯша ва ғазои сафар омода карданд . Оиша (р) мегӯяд: «Ман ва Асмоа, фавран барои Расули Худо (с)  ва падарамон бор ва ғазои сафар омода кардем ва онро дар як борхалтаи чармин гузоштем. Асмоа порае аз доманашро ҷӯдо кард, то ин ки даҳони борхалтаро бибандад ва аз он ҷо лақаби «Соҳиби ду доман»-ро гирифт».