Дуоҳои Қуръонӣ .

رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ

«Эй Парвардигори мо, моро ҳам дар дунё хайре бахш ва ҳам дар охират ва моро аз азоби оташ нигоҳ дор»! (Бақара: 201)

رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ رَبَّنَا لاَ تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا رَبَّنَا وَلاَ تَحْمِلْ عَلَيْنَا إِصْرًا كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِنَا رَبَّنَا وَلاَ تُحَمِّلْنَا مَا لاَ طَاقَةَ لَنَا بِهِ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا أَنتَ مَوْلاَنَا فَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ

«Эй Парвардигори мо, агар фаромўш кардаем ё хатое кардаем, моро бозхост макун! Эй Парвардигори мо, он гуна, ки бар умматҳои пеш аз мо таклифи гарон ниҳодӣ, таклифи гарон бар мо манеҳ ва он чиро, ки тоқати он надорем, бар мо таклиф макун! Гуноҳи мо бубахш ва моро биёмурз ва бар мо раҳмат овар! Ту мавлои мо ҳастӣ. Пас моро бар гурўҳи кофирон пирўз гардон!» (Бақара: 286)

رَبَّنَا لاَ تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِن لَّدُنكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنتَ الْوَهَّابُ

«Эй Парвардигори мо, пас аз он, ки моро ҳидоят кардаӣ, дилҳои моро ба ботил моил масоз ва раҳмати худро бар мо арзонӣ дор, ки ту бисёр бахшояндаӣ!» (Оли Умрон: 8)

رَبَّنَا إِنَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ

«Эй Парвардигори мо, имон овардаем, гуноҳи моро биёмурз ва моро аз азоби оташ ҳифз намо» (Оли Умрон: 16)

رَبِّ هَبْ لِي مِن لَّدُنْكَ ذُرِّيَّةً طَيِّبَةً إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعَاء

«Эй Парвардигори ман, маро аз ҷониби худ фарзанде покиза ато кун, ҳамоно, ки Ту дуоро мешунавӣ» (Оли Умрон: 38)

رَبَّنَا آمَنَّا بِمَا أَنزَلَتْ وَاتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فَاكْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِينَِ

«Эй Парвардигори мо, ба он чӣ нозил кардаӣ, имон овардем ва аз расул пайравӣ кардем, моро да шумори гувоҳидиҳандагон бинавис!» (Оли Умрон: 53)

ربَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَإِسْرَافَنَا فِي أَمْرِنَا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَِ

«Эй Парвардигори мо, гуноҳони мо ва зиёдаравиҳои мо дар корҳоро биёмурз ва моро собитқадам гардон ва дар баробари кофирон ёрӣ кун» (Оли Умрон: 147)

رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذا بَاطِلاً سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ رَبَّنَا إِنَّكَ مَن تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَيْتَهُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنصَارٍ رَّبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلإِيمَانِ أَنْ آمِنُواْ بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الأبْرَارِ رَبَّنَا وَآتِنَا مَا وَعَدتَّنَا عَلَى رُسُلِكَ وَلاَ تُخْزِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّكَ لاَ تُخْلِفُ الْمِيعَاد ِ

«Эй Парвардигори мо, ин ҷаҳонро беҳуда наёфаридаӣ, Ту покӣ моро аз азоби оташ боздор! Эй Парвардигори мо, ҳар касро, ки ба оташ афканӣ, расвояш кардаӣ, Ту покӣ моро аз азоби оташ боздор! Эй Парвардигори мо, шунидаем, ки нидокунандае ба имон фаро мехонад, ки ба Парвардигоратон имон биёваред! Ва мо имон овардем. Пас эй Парвардигори мо, гуноҳони моро биёмурз ва бадиҳои моро аз мо дур кун ва моро бо некон бимирон! Эй Парвардигори мо, ато кун ба мо он чиро, ки ба забони паёмбаронат ба мо ваъда додаӣ ва моро дар рўзи қиёмат расво макун, ки Ту ваъдаи хеш хилоф намекунӣ» (Оли Умрон: 191-194)

رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنفُسَنَا وَإِن لَّمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ

«Эй Парвардигори мо, ба худ ситам кардем ва агар моро наёмурзӣ ва бар мо раҳмат наёварӣ, аз зиёндидагон хоҳе буд». (Аъроф: 23)

رَبَّنَا لاَ تَجْعَلْنَا مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ

«Эй Парвардигори мо, моро дар шумори ситамкорон қарор мадеҳ!» (Аъроф: 47)

رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَتَوَفَّنَا مُسْلِمِينَ

«Эй Парвардигори мо, бар мо шикебоӣ бибор ва моро мусалмон бимирон!» (Аъроф)

حَسْبِيَ اللّهُ لا إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ

«Худо бар мо кофист, худое барҳақ ҷуз Ў нест, бар Ў таваккул кардам ва Ўст Парвардигори Арши бузург!» (Тавба: 129)

رَبَّنَا لاَ تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِّلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ وَنَجِّنَا بِرَحْمَتِكَ مِنَ الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ

«Эй Парвардигори мо, моро маѓлуби ин мардуми ситамкор макун, ва ба раҳмати худ моро аз ин кофирон раҳоӣ бахш!» (Юнус: 85-86)

رَبِّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ أَنْ أَسْأَلَكَ مَا لَيْسَ لِي بِهِ عِلْمٌ وَإِلاَّ تَغْفِرْ لِي وَتَرْحَمْنِي أَكُن مِّنَ الْخَاسِرِينَ

«Эй Парвардигори ман, паноҳ мебарам ба Ту, агар аз сари ноогоҳӣ чизе бихоҳам ва агар маро наёмурзӣ ва ба ман раҳмат наёварӣ, аз зиёнкардагон хоҳам буд» (Ҳуд: 47)

رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلاَةِ وَمِن ذُرِّيَّتِي رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاء

«Эй Парвардигори ман, маро ва фарзандони маро барпойдорандагони намоз гардон. Эй Парвардигори мо, дуъои моро бипазир». (Иброҳим: 40)

رَبَّنَا اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسَابُ

«Эй Парвардигори мо, маро ва падару модарам ва ҳамаи мўъминонро дар рўзи шумор биёмурз!» (Иброҳим: 41)

رَّبِّ أَدْخِلْنِي مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِي مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَل لِّي مِن لَّدُنكَ سُلْطَانًا نَّصِيرًا

«Эй Парвардигори ман, маро ба ростив некўӣ дохил кун ва ба ростиву некўӣ берун бар ва маро аз ҷониби худ пирўзиву ёрӣ ато кун!» (Исро: 80)

رَبَّنَا آتِنَا مِن لَّدُنكَ رَحْمَةً وَهَيِّئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَدًا

«Эй Парвардигори мо, моро аз сўи хур раҳмат иноят кун ва кори моро ба роҳи растагорӣ андоз». (Каҳф: 10)

رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي وَيَسِّرْ لِي أَمْرِي وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِّن لِّسَانِي يَفْقَهُوا قَوْلِي

«Эй Парвардигори ман, синаи маро барои ман кушода гардон. Ва кори маро осон кун. Ва гиреҳ аз забони ман бикушой, то гуфтори маро бифаҳманд» (Тоҳо: 25-28)

رَّبِّ زِدْنِي عِلْمًا

«Эй Парвардигори ман, ба илми ман биафзой» (Тоҳо: 114)

لا إِلَهَ إِلا أَنتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنتُ مِنَ الظَّالِمِينَ

«Ҳеҷ худое барҳақ ҷуз Ту нест. Ту пок ҳастӣ ва ман аз ситамкорон ҳастам» (Анбиё: 87)

رَبِّ لَا تَذَرْنِي فَرْدًا وَأَنتَ خَيْرُ الْوَارِثِينَ

«Эй Парвардигори ман, маро танҳо магузор. Ва Ту беҳтарини ворисонӣ» (Анбиё: 89)

رَّبِّ أَعُوذُ بِكَ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّيَاطِينِ

«Эй Парвардигори ман, аз васвасаҳои шаётин ба ту паноҳ мебарам» (Муъминун: 97)

رَبَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا وَأَنتَ خَيْرُ الرَّاحِمِينَ

«Эй Парвардигори мо, имон овардем, моро биёмурз ва бар мо раҳмат овар, ки Ту беҳтарини раҳмоварандагонӣ» (Муъминун: 109)

رَّبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَأَنتَ خَيْرُ الرَّاحِمِينَ

«Эй Парвардигори ман, биёмурзу раҳмат кун ва Ту беҳтарини раҳматкунандагон ҳастӣ» (Муъминун: 118)

Таҳияи

Абдулҳаннони Абдурраҳмон

40 васияти Луқмон ба фарзандаш .

Фарзандам ҳеҷ кас ва ҳеҷ чизро ба Худованд шарик насоз.

Ба ҷуз Худованд ҳеҷ кас ва ҳеҷ чизро фармонраво ва фарёдраси хеш машмор!

Вуҷуди падару модаратро ғанимат бишмор!

Устодатро ҳамчун падар дӯст бидор!

Сарчашмаи зиштиҳоро дунёпарастӣ ва мастӣ ва нодонӣ бидон!

Агар биҳиштро металабӣ аз фасоду ситам ва гарданкашӣ парҳез кун!

Умрро барои амалу ибодат ва покию парҳезкорӣ ғанимат бидон!

Дар мол ва мақоми дигарон тамаъ накун!

Бо Худованд содиқ ва бо мардум боинсоф бош!

Дар ҳузури меҳмон бар касе хашм нагир!

Меҳмонро бар ҳеҷ коре дастур надеҳ!

Аз пеши дигарон ғизо ва мева барнадор!

Дар роҳ рафтан аз бузургон пешӣ нагир!

Аз мурдагон ба некӣ ёд кун!

Аз ҷангандозӣ ва хусумат парҳез кун!

Аз хостаҳои нобаҷои зан ва фарзандон пайравӣ накун!

Ҳурмати ҳар касро дар ҳадди худ нигоҳ дор!

Ҳеҷ касро пеши дигарон хиҷил ва расво накун!

Бо чашм ва абрӯ бо дигарон сухан нугӯ!

Ҳеҷ гоҳ покон ва парҳезгоронро ғайбат накун!

Худхоҳ ва мутакаббир набош!

Кори хуби дигаронро кори худ нишон надеҳ!

Бо падару модарат беҳтарин рафторро ихтиёр кун.

Бидон, ки ҳеҷ чиз аз Худованд пинҳон намемонад.

Бо мардум ором сухан бигӯ ва фарёд назан!

Андарзеро, ки ба дигарон медиҳӣ худат бештар амал кун!

Суханро ба андоза бигӯ!

Ҳаққи мардумро ба хубӣ адо кун!

Рӯзҳои ҷавониро ғанимат бишумор!

Марди дунё ва ҳам марди охират бош!

Дар маҷолис чашм ва забонро аз гуноҳ боз дор!

Назофатро ҳеҷгоҳ фаромӯш накун!

Дӯстон ва ҳамкешонатро ҳеҷгоҳ тарк накун!

Фарзандонатро дониш ва диндорӣ биёмӯз!

Ҳеҷ кореро пеш аз андеша ва тадбир анҷом надеҳ!

Кори нокардаро кардаи худ надон!

Бо бузургтар аз худ мазоҳ накун!

Бо бузургон сухани тулонӣ нагу!

Ҳолати хастагиро дар ҳузури дигарон зоҳир накун!

Дар роҳ рафтан миёнарӯ бош!
 Абдулҳаннони Абдурраҳмон.

Зан чи гуна офарида шуд?

Дар асотири бостони ривояте дар бораи чигунагии офариниши зан махфуз мондааст, ки он чи аз лихози балогат ва чи аз чихати маъони аз тамоми он киссахое ки дар бораи зан ва табиати у гуфта шудааст, волост ва дар макоми баланд буда, посухгуи хамаи пурсишхои шумост.
Дар он устура омада:
Офаридгор дар ибтидо олам, осмонхо, замин ва тамоми мавчудоти онро офарид, сипас мардро халк фармуд. Хангоме, ки хост занро биофарад, тааммул кард.
Сипас, аз мох сурат ва зебоиро, аз офтоб ишрок ва тулуъашро, аз ситорахо фурузонию чашмакзаниро, аз абрхо ашкро, аз гулхо рангро, аз шохахо алвончу тамоилро, аз хашиш ларзишро, аз насим лутфу навозишро, аз варак сабукиро, аз наботот раъшаву ларзишро, аз амвоч маду чазрро, аз оташ хароратро, аз барф сардиро, аз оху чашмонро, аз харгуш тарсро, аз кабутар садояшро, аз саг вафояшро, аз асал лаззатро, аз алмос салобатро, аз паланг хашму кувватро, аз тилло дурахшишро, аз турна нифокро, аз гунчишк пургуиро, аз булбул нагмасароиро, аз гизол назораро, аз хазандагон хазиданро, аз букаламун талаввунро, аз мор хикматро, аз рубох макрро, аз замон гадру хиёнатро, аз бунафша буяшро, аз бахор лабхандро баргирифт. Ин хама ашёро даромехта занро офарид ва пешкаши мард кард…
Баъди хашт руз мард ба назди Офаридгор омад ва гуфт:
-Худоё, он махлуке, ки ба ман армугон карди, хаётамро ба азоб, хушбахтиамро ба бадбахти, шодиамро ба гам, умедамро ба яъс кашид… У нихоят пургуй аст ва забонаш ороми надорад. Бе хеч сабаб гиря мекунад. Талаботаш хад надорад. Аз хар чи шикоят мекунад ва аз хама чи алам мекашад. Ва ба гамхории доим мухточ аст… Аз ин ру омадам, ки уро ба ту баргардонам ва наметавонам, ки бо у зиндаги кунам. Уро бигир ва маро аз у рахо бубахш…
Офаридгор тааммул намуд ва гуфт: Хайр.
Пас аз як хафта мард назди Офаридгор омад ва гуфт:
-Худоё, аз даме, ки ман махлуки хадякардаатро баргардонидам, хаётамро беранг ёфтам. Холо ба ёдам меорам, ки чи сон чун гизоли зебо дар наздам мераксид ва чи гунна бароям бо садои чун булбул месуруд. Чи тавр бо ман бози мекарду ба ман фарах меовард… Маро ёд меояд, ки чи зайл ба ман лабханд мезаду нишотам мебахшид, ках-ках мезаду гамхорам буд…Чи тавр дастонашро ба гарданам халка мекарду худро ба огушам меафганд. Чи гуна дарду аламамро сабук месохт. Лаззати хаёт ва умеду орзуям буд. Худоё, уро ба ман баргардон…
Офаридгор занро ба мард баргардонд.
Баъди се руз мард боз назди Офаридгор бо шикваю гиря омад ва гуфт:
-Худоё, ман ин махлукатро хеч намефахмам. Гуё асрори пушидаест, ки кушоишаш гайриимкон аст. Нихоят ба хулосае омадам, ки уро ба ту баргардонам. Зеро у шабехи шаробест, ки зиёнаш аз судаш фузун аст…
Офаридгор ба у гуфт:
-Ба худ ой, эй мард ва дар амрат тадбир бичуй!
Мард гуфт:
-Худоё, хеч имконе вучуд надорад, ки бо у зиндаги кунам.
Офаридгор посух дод:
- Хеч имконе надори, ки бидуни у зиндаги куни. Ва уро тарк кард…
Мард бо яъсу алам фарёд кашид:
-Аз фирокаш наметавонам сабр намоям…ва рухам наметавонад бо у бисозад…

…Хамин аст зан дар рузгори мард…

Ислом ба зоти худ надорад айбе..

Ислом ба сифати як дини ваҳдонӣ маншаи ифтихори ҷаҳонист. Вале, мутаассифона, баҳсҳои мазҳабӣ ва фирқаву ҷараёнӣ дар дохили ин дини муқаддас парокандагӣ ва даргириҳои зиёдеро ба вуҷуд овардааст. Ва таассуф, имрӯзҳо ҳамон аломати нотифоқиву гурӯҳсозиҳои фирқавӣ бо исми "салафӣ"-ву "суннатӣ" ҷо-ҷо заминаи тафриқаҳои ҷомеа гашта истодааст. Пӯшида нест, ки азизони зиёде дар гироиши мазҳабӣ фароҳам наомада, балки аз тафриқаҳои мазҳабӣ безоранд, зеро маҳз дар заминаи ҳамин тафриқаҳо бар сари ҷомеаи исломӣ ва мардуми мусалмон хориҳои зиёде расида.  
Ҷомии бузургвор аст, ки ахлоқи ҳамидаи исломии ӯро ҳеҷ мазҳабе натавониста, ки бар таассуб ва гироиши якҷониба муттаҳим сохта бошад. Ин бузургвор аз эҳсоси дард ва дилсӯзии парокандагии исломӣ аз мақоми мазҳаб фармуда: 
Эй муғбачаи даҳр бидеҳ ҷоми маям, 
К-омад зи низои шиаву суннӣ қаям. 
Гӯянд, ки Ҷомиё, чӣ мазҳаб дорӣ, 
Сад шукр, ки …суннию …шиа наям.  
Ин гуфтори ҳазрати Ҷомӣ на таҳқири муслиме, балки хулоса аз дарди ҷонкоҳи хуношомиҳои ду мазҳаби исломӣ шуда. Абу-ал-Ало ал-Мавдудӣ таърихи исломро ба чаҳор давра, исломи давраи Расули акрам; давраи мутлақият; давраи мустамликакунонии колонизатсионӣ ва давраи ҷадид тақсим намуда, барҳақ нигоштааст, ки ислом дар замони Расули акрам дар як давлатчае (Мадина дар назар аст) эҳё шуд, ки ҳудуди он деҳаро мемонд ва шумори мардуми он аз 6-7 ҳазор кас зиёд набуд. Ва бо ҳамин ҳудуду шумора вай ба минтақаи ҷаҳонӣ табдил шуд ва сафи пайравонаш ба андоза афзуд. Яъне, бузургии Расули акрам он буд, ки дар айёми ӯ зоҳиру ботини сиёсати исломӣ ба ислом созгору ҷавобгӯ буд ва ҳар ҷо, ки ислом қадам мениҳод мардуми аз ҷаҳолату қабоҳати замони ҷоҳилияи араб ба дод омада дар чеҳраи ислом наҷоти худро дармеёфтанд ва ба истиқболи он мешитофтанд.  
Имрӯз бо андешаҳои зиёди ифротӣ танобкашии мазҳабӣ мекунем, болои ҳам бӯҳтон месозем, рангҳои таърихро барои "об додан"-и манфиатҳои имрӯзии худ ранг мерезем. 
Ман бад кунаму ту бад мукофот диҳӣ, Пас, фарқ миёни ману ту чист, бигӯ?!  
Болотар аз ин, дар ояҳои "Қуръони маҷид" таъкидҳои фазилатии Худованди таборак ва таъоло нозил шуда, ки "Ҳамагӣ ба ресмони илоҳӣ чанг занед ва пароканда нашавед ва ёдовари неъматҳои Илоҳӣ бошед" (Оли Имрон, ояти 103). Ва ё: "Ин роҳи мустақими ман роҳи тавҳид, роҳи ҳақ ва адолат, роҳи покӣ ва тақвост, аз он пайравӣ кунед ва ҳаргиз дар роҳҳои инҳирофӣ ва пароканда гом маниҳед, ки Шуморо аз роҳи Худо мунҳариф ва пароканда мекунад ва тухми нифоқ ва ихтилофро дар миёни шумо мепошад…" (сураи Инъом,ояти 153). 
Дар олам ҳеҷ дине аз динҳои ваҳдонӣ то динҳои ғайриваҳдонӣ қоидаи аз тариқи зулм, ситам ва ҷабр бар сари мардум бор кардани эътиқодро таклиф накардаанд. Пас, ошкор аст, ки иддае аз мардум барои пӯшонидани ғаразҳои дунёхоҳии худ парчами динеро сипар кардаву ба ғорат ва тасхири дигарон пардохтаанд, ки ин аъмол дар фаҳми орифон ва зоҳидон ва фақеҳон ва сӯфиёне, ки ин мақомро берун аз реву риё дар худ доштанд, нағунҷидааст ва нахоҳад ғунҷид. Ва Худованд гуфт: Инсонро дар Замин халифаи худ кардем, то он чиро офаридем идора ва истифода кунад. Ва халифаро мақом ин аст, ки сифатеро аз сифоти устод дошта бошад ва коре аз корҳои ӯро ба сомон расонад. Аз ин ҷост, ки чанд сифате аз сифоти Худо бар инсон гузашта. Он гуна, ки инсон чун Худованд эҷодгари қоида дар замин аст, аммо ин эҷодгарӣ набояд аз андозаи таъин берун бошад, яъне инсон ҳар қоидае, ки дар назми кори замин эҷод мекунад, нашояд, ки хилоф бар қоидаи эҷоди Илоҳӣ ояд,  

Ислом динест, ки тамоми ҷанбаҳои ҳаёти инсониро дар бар гирифта, хусусан ҷанбаи ахлоқии онро ба дараҷаи камол расонидааст, ки пайғамбар Муҳаммад (саллаллоху алайхи вассалам) дар ин бора мефармояд: "Фиристода шудам то дунёи ахлоқро ба камол расонам". Пас бародарию баробарӣ дар ислом яке аз бузургтарин амрҳоест, ки шариат ва қонуни исломӣ барои он мавқеъ ва мақоми хоссаеро интихоб намуда ва иҷрои ин амрро аз тарафи пайравонаш ҳатмӣ ва лозимӣ донистааст. 
Аммо чаро имруз мо мусалмонон ваҳдат ва якпорчагӣ надорем ва бо якдигар муҳаббат ва аз якдигар пуштибонӣ надорем? Мутафаккирон олами ислом омилҳои ин парокандагиро чунин шарҳ додаанд: 
) Мусалмонон аз исломи ҳақиқӣ хеле дур шудаанд. 
2) Ифтихори исломӣ аз байн рафтааст. 
3) Мусалмонон ба муҳаббати дунё ва роҳату танпарастӣ гирифторшудаанд. 
4) Ба Қуръон тааммул намекунанд ва ин китоби раббониро паси пушт андохтаанд. 
5) Моддиёти онҳо аз маънавиёташон болотар рафтааст. 
Ҳамаи ин омилҳои зикршуда сабабҳои асосии парокандагии мо мусалмонон гаштааст, ки ҳатто дар баъзе минтақаҳо мусалмон хуни бародари мусалмонаш мерезад. Худованд пайванди бародарии имонии мо мусалмонони муосирро ҳамрангу буи пайванди асҳоби киром бигардон!   

Шарму ҳаё зебогист. Тарси Худо олиҳимматист.

Ба номи худованди бахшанда ва бахшояндаи меҳрубон.

Ҳаким Тирмизӣ нақл мекунад, ки Расули Худо(саллаллоху

алайхи вассалам)) фармудаанд: «Шарму ҳаё зебогист.

Тарси Худо олиҳимматист. Беҳтарин чизе, ки инсон савори он мешавад, сабр аст.

Аз Худо умеди кушоиш доштан ибодат аст».

Имом Замахшарӣ дар китоби «Мақомот»-и худ, ки китоби ахлоқист,

мефармояд: «Хислати хуб инсонро мисли себи Лубнон месозад, ки ҳам

хушранг асту ҳам хушбӯю хушмазза. Ба ҳар ҷониб, ки онро бигардонӣ, туро

ба сӯи худ ҷалб мекунад. Хислати бад мисли хори саъдон аст, ки ба ҳар

ҷониби он нигарӣ, намехоҳӣ ба он даст бизанӣ». 

Дар ҳама кор пешвоест ва пешвои ахлоқ ҳазрати Муҳаммад (С) ҳастанд, ки фармудаанд: «

Ман барои он фиристода шудаам ки ахлоқи накӯро пурра баён бисозам».

Вобаста ба ин Саъдии Шерозӣ мегӯянд: 

Мапиндор Саъдӣ, ки роҳи сафо 

Тавон рафт ҷуз аз паи Мустафо. 

Парҳез намудан аз ахлоқи бад мағзи ахлоқи ҳамида аст. 

Ҳар кӣ дар ӯ сирати некӯ бувад, 

Одамӣ аз одамиён ӯ бувад. 

Паёмбари Худо (салом ва дуруди Худованди маннон барУ) саодати дунё ва
охиратро барои занони мусалмон бо ин харфи гухарборашон нишон додаанд,
гуфторамонро ба поён мерасонем. Паёмбар (салом ва дуруди Худо бар У)
фармуданд: «Агар зане панч вакт намозро адо намояд ва мохи Рамазонро
руза бигирад ва иффат ва покдомании худро хифз намояд ва аз шавхари хеш
дар амре, ки маъсият ва нофармонии Худованд набошад, итоат намояд, дар
рузи киёмат ба у гуфта мешавад; Аз хар даре, ки мехохи дохили Бихишт
шав!» Пас эй хохари мусамон! Агар вокеан тасмим бигири ва ахд куни ин
кор чандон мушкил нест. Кори хеле содда ва осон аст. Дарвозахои Бихишт
ба руят боз мегардад. Факат хамин холо аз чо бархез вузу бигир ва ду
ракаат намоз бихон ва бо Худованди худ ахд намо, ки аз ин ба баъд
фармонбардори У боши. Агар ту аз хамин холо ба ин кор шуруъ куни хичоби
исломиро, ки Худоят туро ба он амр кардааст ба бар куни ва аз гузаштахо
тавба намои, мутмаин бош, ки Худованд гузаштаи туро афв мекунад. Инро
худи Худованд ваъда намудааст. Дар иваз Худованд ба ту Бихиштеро насиб
мегардонад, ки аз зери богхо ва дарахтони он нахрхо чори аст. Хар
неъмате, ки орзу дошта боши, дар он чо насибат хохад гашт .

Мо низ тарафдори онем ва таманно  аз Худованди мутаъол дорем то сафи занҳои худотарс дар ҷомеаи имрўза зиёд гарданд. Чунки маҳз зан-модар ҳасту ҳаёт идома ёфта истодааст. Зан сарчашмаи ҳаёт мост ва аз Худованд дар талаби онем, ки оби ин сарчашма
доимо софу буғубор бошад.Муҳаммад Иқболи Лоҳурӣ ба духтарони мусулмон хитоб карда мегӯяд:

Фитрати ту ҷазбае дорад баланд,

Чашму ҳуш аз усваи Заҳро мабанд.

То Ҳусайне шохи ту бор оварад,

Мавсими пешин ба гулзор оварад.

Муҳаббати Худову Расулаш ин неъмати бузург аст.

Дили ман волаву Шайдои Муҳаммад бошад, 

Сари ман хоки қадамҳои Муҳаммад бошад. 

Ин тани хокии ман бе рухи ӯ зинда мабод, 

Ҷон фидои қаду болои Муҳаммад бошад. 

Ҷибриил буд, ки ӯ сидранишини малакут, 

Дар фироқи рухи зебои Муҳаммад бошад. 

Маҳу хуршед ба хоки дари ӯ саҷда баранд, 

Аршу Курсӣ ба таманнои Муҳаммад бошад 

Рӯзи маҳшар ба шафоат чу барад дасти дуо, 

Ҳама олам ба тамошои Муҳаммад бошад. 

Ҷазбиё, халқи ҷаҳонро ҳама дар рӯзи ҷазо, 

Чашм бар ҳиммати аълои Муҳаммад бошад 

Ҷон бод фидои қаду болои Муҳаммад,

Бо гесӯи мушкини сумансои Муҳаммад.

Ҷибрил ҷилавдори Буроқаш шаби меъроҷ,

Ҳӯрон сафи дар саф ба тамошои Муҳаммад.

Арш аст сарафроз зи ташрифи қудумаш,

Курсист ба болиш зи таманнои Муҳаммад.

Хуршед гирифт хӯшае аз хирмани ҳуснаш,

Маҳ рӯйканон бӯса зад аз пои Муҳаммад.

Ташрифи заминаш ҳамаро вола намуда,

Ташрифи само ҷумла ба ғавғои Муҳаммад.

Шуд гулшани олам зи туфайли гули рӯяш,

Аз шавқ ҳама булбули гӯёи Муҳаммад.

Омад ба қадаш хилъати лавлок мувофиқ,

Тоҷе ба сараш қавси "авадно"-и Муҳаммад.

То-ҳо лақабаш, васфи қабояш ба Музаммил,

Баҳри зафари хасм "фатаҳно"-и Муҳаммад.

Фардо, ки кунад ҷилва ба бозори қиёмат,

Маҳшар шавад он рӯз ба тамошои Муҳаммад.

Аз баҳри шафоъат ба ҳама уммати осӣ,

Бандад камари ҳиммату аъло Муҳаммад.

Хоки қудумаш сурма ба чашмони Ҷунунӣ,

К-ӯ ҳаст ба ҷон волаву шайдои Муҳаммад.

(Саллаллоҳу алайҳи васаллам) 

Ҳарчи доранд ин ҷамоат аз дуои модар аст.

Модар- сарчашмаи хушкнашавандаи инсоният маҳсуб меёбад. Чӣ калимаи зебову пурмаъноест, Модар! Бо овардани ин калима ба забон дар дили кас меҳру муҳаббати зиёде пайдо мешавад. Модар мӯъҷизаи офаридаи Худои муттаъол аст.

Аз ин рӯ мо фарзандон, модарони худро чун гавҳараки чашм бояд азиз донем. Зеро, ки модар барои фарзанд аз ҳама чизи нодиртарин ва муқаддастарин ба ҳисоб меравад. Бале, модарон сарчашмаи ҳаётанд, ки чун чароғ хонадони ҳар яки моро равшан месозанд. Ва онҳо мехоҳанд, ки фарзандонашон номбардори миллату ватан бошанд. Чун кабутарон дар осмони софу беғубор болу пар зада, ба қуллаҳои баланди умеду орзуҳои худ бирасанд. Аз ин хотир модарон дар ғами мо мӯи сари хеш сафед менамоянд.
                                                     Аё модар дилу ҷонам фидоят

Ҳамехоҳам бибӯсам хоки поят.

Заминро саҷдаҳо баҳри ту созам,

Ки шояд ман бигирам як дуоят.

Маҳз дуои модар дили моро чун чароғ равшан мекунад. Ва хушбахтии фарзанд ин хушбахтии модар аст. Ҳамаи он коре, ки бо дуои модар оғоз мекунем, бо файзу бо баракат хоҳад шуд. Зеро дуои модарон роҳнамои ҳаётамон аст. Аз ин хотир мо фарзандон бояд, бо кадри шири покаш, бо қадри дили бузургаш бирасему дасташ гирем ва ҳамеша аз ҳолу аҳволаш воқиф бошем. Сари таъзим наздаш фуруд оварем.
Биҳишт, ки ризои модарон аст, дар зери қудуми Модарон аст. Бале Модар қиматарин неъмати дунё, сарчашмаи муҳабати беканор, химматбаландтарин шакхси башар аст. Канори модар худ мақсади аввалини ҳаёти мост. Мисли оғӯши модар биҳиштосо макони дигаре нест. Модар мисли замин танҳо ва яктост. Модар дар ҳама ҳолат чӣ ҳозиру чӣ ғоиб пайваста дар ёди фарзанд ҳаст. Аз даст рафтани Модар барои фарзанд фоҷеаи хело гарон аст;Оре, давлати фарзандон модар аст. Зиндагӣ худ шеър аст, ки бо аллаи модар ибтидо гирифта, бо номи он хотима меёбад. Ҳар фарзанде,ки қимати модарро донад бо дуояш хушбахту шӯҳратёр мегардад.

Паёмбар дар ҷои дигар фармуда: «Хушнудии Худо дар хушнудии падару модар аст ва хашми Худо дар хашми падару модар аст». Дар ин маъно шоире фармуда:

Ҷаннат, ки ризои модарон аст,

Дар таҳти қудуми модарон аст.

Хоҳӣ, ки ризои мо биёбӣ,

Он кун ки ризои модарон аст.

Ҷаннат талабӣ, талаб ризои модарон,

Мекун ту тавоф хоки пои падарат.

Аз амри Худо муайяд аст амри падар,

Хушнудии ҳақ аст ризои падарат.

ИШҚ ВА ДИН

Ишқ эҳсоси хуши рӯҳу тану ҷони инсонӣ аст, ки ҳадяи худовандиаш мехонанд. Инсонро вақте ошиқ мешуморанд, ки касеро дӯст медорад. Агар касеро дӯст бидорӣ, барояш тамоми хушиву хушбахтиҳои дунёро орзу мекунӣ. Барои молик шудан ба хурсандиву хушбахтиҳои вай ҳама чиз, ҳатто ҷону ҳаёти хешро қурбон кардан мехоҳӣ. Пас, Худованд ишқи якеро ба қалби дигаре чун василаи муҳаббат, дӯстдорӣ, эҳдои хушбахтӣ ва кулли накӯии олам ҷо мекунад. Оё метавон касеро дӯст надошта ба вай эътимод ва чизеро дӯст надош­та ба он эътиқод кард?
 Дар кулли адёни олам ишқ-дӯст доштан, хоса дар оиладорӣ аз ҳадяҳои худовандӣ ва бахти инсонҳо шумурда мешавад. Дар ҳама каломи худовандӣ таблиғи муҳаббат ба Парвардигор ва ишқи инсонҳо ба ҳамдигар дар мисоли эҳтироми калонсолон, гирифтани дасти уфтодагон, сила кардани сари ятимон, хайру сахо кардан ба камбизоатон, ҳолпурсии беморон, иззати меҳмон, арҷи мусофирон, накӯӣ ба атфол, посдории рӯҳи гузаштагон, ҳурмати устод, қиблагоҳии волидон ва ҳатто садақа ба гадоён ҳамчун амалҳои савоб маҳсуб гашта, хилофи ҳар амале бар ин фармудаҳо гуноҳ шумурда мешавад, ки ҳамаи онҳо сарчашма аз ишқ, муҳаббату меҳрубонӣ ба инсон мегиранд.

Дини мубини Ислом ҳатто никоҳи зану мардеро. ки ҳамдигарро намехоҳанд (яъне дӯст намедоранд, бар ин никоҳ розӣ нестанд) дуруст намешуморад. Пас ин воизон ин қадар сахтиҳову бадбиниҳо ва зулму носипосиро нисбати занон (ба ҳеҷ ваҷҳ ман наметавонам бовар кунам. ки фармудаи динӣ ҳастанд) аз куҷо меоранд? Ва гузашта аз он, чаро ба омма чун фармудаҳои шариат талқин мекунанд?

Аз ин рӯ, инсонҳоро нахуст савод, ақл ва шинохту идроки мантиқӣ мебояд. Ва агар ин ҳамаро надоранд, ақаллан бояд аз касе бипурсанд, ки ин «фармуда» дар кадом ояти Қуръон аст? Азбаски «Каломи шариф» ба хати кириллӣ қариб дар ҳар як хонадон дарёфт мегардад ва тафсирҳои хубе ҳам рӯйи кор меоянд, метавон роҳат ба суоли хеш посух ёфт. Дигар мо дар он замони ҷаҳолате нестем, ки ду- се «чашми хатдор» рӯшангари роҳамон бошад. Шукр, ки босаводии саросарӣ дорем.

Дини мо ҳеҷ гоҳе хилофи ишқу дӯстдорӣ, эҳтирому муҳаббат миёни инсонҳо, хоса зану шавҳар нест. Беҳтар аст, ки Исломи ҳақиқиро худ биомӯзем, то як нафаре натавонад бо ваъзи «талхакафкунанда»-и хеш ҳаёти моро ба ҷаҳаннам бадал созаду ба ҷои дӯст доштану бо муҳаббат зистан тарс, даҳшат, зулм бар занону духтарон ва поймол кардани ҳақи онҳоро бароямон тарғиб кунад.

Ишқ ҳадяи илоҳист, ҳамдигарро дӯст доред ва бидонед, ки ҳатто муносибати мо ба Худованд ва дин ҳам бояд дар асоси муҳаббат бошад, на тарс!

Эй Худои хубу дӯстдоштанӣ! Эй Худое, ки ҳама чизро офаридӣ! Эй Худое, ки ҳама чизро
мебинӣ, медонӣ, мешунавӣ ва мефаҳмӣ! Эй Худое, ки ҳамаро дӯст медорӣ!                           Танхо ХУДО фарёдраси касе хаст,ки гарки гаму андух гаштааст.Пас шукргузори кун ва
сипос  гуй ХУДОЕРО,ки дидори мулокот ва хисобу китобашро якин
дори.Хушо ба холи касе,ки  ба ягонагии ХУДОВАНДИ тавоно,фариштагону паёмбарон,китобхои осмони, такдиру худованди, ба зинда гардонидани
баъд аз миронидан, неъмату азоби кабр ва рузи махшару хисобу китоби
 илохи бовар дорад ва худро барои он рузи пурдахшат омода сохтааст.
 Хар,ки омад ба чахон ахли фано хохад буд, Он,ки пояндаву бокист ХУДО хохад буд.

Худоҷӯён саропо нури нуранд,

Ки дур аз лағву Ҳақро дар ҳузуранд.

Касоне аҳли имонанду мӯъмин,

Ки аз беҳуда гуфтан дури дуранд.

Ҳар лаҳзаи умри мо ҳисоб хоҳад кард,

Аз некию бадии мо як китоб хоҳад кард,

Вақто ба рӯзи охир хонанд онро,

Бар ҳар як гуноҳи мо азоб хоҳад дод!

Бе хайру саховати дунё парво накунӣ,

Як бор намози худ бар по накунӣ,

Дар рӯзи ҳисоб назди холиқи ҷаҳон,

Шарманда зи халқи ҷаҳон парво накунӣ!

Гуфтам: Худоё дилгирам! Гуфт: хатто аз ман?

Гуфтам: Худоё диламро рабуданд! Гуфт: пеш аз ман?

Гуфтам: Худоё чикадар дури! Гуфт: ту ё ман?

Гуфтам: Худоё танхотаринам! Гуфт: пас ман?

Гуфтам: Худоё ёри хостам! Гуфт: аз гайри ман?

Гуфтам: Худоё дустат дорам! Гуфт: беш аз ман?

Хохари муъмин ва мусалмон! Занони сабур ва шуҷоъи кишварам!

Эй мусалмонон надонам то чи даврон омадаст, 

Ин чи бедорию бадбахти ба халкон омадаст. 

Ин чи бедорию бадбахти дар олам,ки муставхи шудаст, 

Аз барои чабру зулму бори исён омадаст. 

Авратон бешарм гашта кудакон пас беадаб, 

Лофу кизбу бехаёи бенамози кори эшон омадаст. 

Илмро кадре намонда олимонро хурмате, 

Вакти танбуру рубобу ною анбон омадаст.a 

Олиме аз дар дарояад бо хазорон илму фазл, 

Тахнахо созанд ки муфлис аз пайи нон омадаст. 

Золиме аз дар дарояад бо хазорон чабру зулм, 

Хона орояанд,ки у аз пеши султон омадаст. 

Дар замонаш неъмату мурги кабоб оранду пеш, 

Ки фалон ибни фалон имруз мехмон омадаст. 

Олимонро хор доранд золимонро бас азиз, 

Лочарам бар халк мехнат хамчу борон омадаст. 

Ту Саноиро биомурз эй Карим аз фазли хеш, 

З-он ки ин дунё бар у Валлохи зиндон омадаст. (Cанои)

Мусулмонӣ ду чиз асту бас

Худованди Карим, ки олими ҳақиқист, аввалин илмеро, ки барои банда лозиму зарурӣ донистааст, илми имон аст. Ҳеҷ амали банда бе имон қабул намешавад. Дар мазҳаби Имоми Аъзам раҳматуллоҳи алайҳ имон иқрор кардан аст бар забон ва тасдиқ кардан аст ба дил, ки Худованд яккаву ягона асту Муҳаммад салаллоҳу алайҳи ва саллам Пайғамбари Ӯст. Аз ин рӯ, таи 13 соли аввали пайғамбарии ҳазрати Муҳаммад (саллаллоху алайхи вассалам) асосан оятҳои тавҳидӣ нозил шуд ва аз аҳкоми имон танҳо намозро ба саҳобагон баён кардаанд. Ибни Аббос (р) мефармояд: “Моён аввал имон омӯхтем, баъд Қуръон”. Саҳобагон аз муаллиме дарси имон гирифтанд, ки устодаш Худованди Карим буд.
Нақл аст, ки дар замони Мӯсо алайҳиссалом шахси бадкоре вафот кард, ки ҳеҷ кас барои адои ҷанозааш омода набуд. Худованд ба Мӯсо (а) ваҳӣ фиристод, ки ҷанозаи онро бихон. Мӯсо (а) бо амри Парвардигор намози ҷанозаи он мардро хонда, сипас ба даргоҳи илоҳӣ муноҷот кард: “Ҳикмати авф кардани ин бадкор дар чӣ буд?”.
Худованд Ҷалла ҷаллалоҳу фармуд: “Ин банда боре дар “Таврот” номи ҳабиби ман Муҳаммад (саллаллоху алайхи вассалам)-ро хонда, ба ӯ дуруд гуфт. Ман аз баракати номи ҳабибам ӯро авф кардам”.
Чандин паёмбарон, ки номи ҳазрати Муҳаммад (саллаллоху алайхи вассалам)-ро дар китобҳои худ хонда, аз мақоми он ҳазрат (саллаллоху алайхи вассалам) бохабар шуданд, дуо карданд, ки “Худоё, моро аз уммати Муҳаммад (саллаллоху алайхи вассалам) бигардон!”.
Худованд мақоми шафоатро дар байни ҳамаи анбиё ба ҳазрати Муҳаммад (саллаллоху алайхи вассалам) ато кардааст. Аммо касе аз шафоати Пайғамбар (саллаллоху алайхи вассалам) бонасиб шуда метавонад, ки дар дунё ба суннат (равиш)- он ҳазрат (саллаллоху алайхи вассалам) зиндагӣ карда бошад. Дар бораи равиши зиндагии худ Расули Худо (саллаллоху алайхи вассалам) фармудаанд: “Маърифат сармояи ман, ақл асли дини ман, муҳаббат асоси ман, шавқу алоқа маркаби ман, зикри Худои Меҳрубон аниси ман, ҳилм (мулоиматӣ) силоҳи ман, сабр чодари ман, зуҳд (тақводорӣ) пешаи ман, ризо ба қазову қадар сарвати ман, яқин қуввату нерӯи ман, ростӣ шафеъи ман, тоат маҳбуби ман, ҷиҳоди нафс ахлоқи ман, намоз нури дидагони ман аст”.
Баъд аз имон ба Худову Расул ҳар мӯъминро лозим аст, ки намозҳоро дар вақташ адо карда, ҳуқуқи дигаронро риоя намоянд. Яъне эҳтироми падару модар, хешовандон, ҳамсоягон, ятимонро ба ҷо ораду ҳаққи касеро поймол насозад. Агар банда ҳаққи касеро бихӯрад, ё дар ҳаққи нафаре хиёнат кунад, то ӯ (ҷабрдида) набахшад, аз азоб халос намешавад. Ноҳақ хӯрдани моли мардум ва озори кас дар дини ислом аз бузургтарин гуноҳон ба шумор мераванд:

Мусулмонӣ ду чиз асту бас,
Махӯр моли мардум, маёзор кас.
Худованди Мутаъол моро аз айбҷӯӣ, баёни нуқсон, таъна ва эрод гирифтан ба дигарон, ки боиси ҳиҷолат мешавад, манъ кардааст.Зеро чунин рафтор кинаву адоват бор меорад. Касоне, ки аз таҳқиру истеҳзо ва лақаби бад додан ба дигарон дурӣ намеҷӯянд, ба нафси худ зулм мекунанд. Агар инсон дар вақти ғазаб худро идора карда тавонад, аз озори дигарон худдорӣ хоҳад кард. Ҳазрати Муҳаммад (саллаллоху алайхи вассалам) дар ин хусус фармудаанд: “Паҳлавон касе нест, ки дар гӯштӣ ва зӯрозмоӣ неруманд бошад, балки касест, ки ҳангоми хашм бар нафси худ ғолиб ояд”.
Бинобар ин касоне, ки худро ба ахлоқи ҳамида оростан мехоҳанд, бояд худро ба бурдборӣ ва сабру таҳаммул одат кунонанд. Вақте инсон худро аз хашму ғазаб ва озори дигарон боздошт, аз мушкилоти фаровони дунёву охират эмин мемонад.