ЧАРО БОЯД НАМОЗ БИХОНЕМ

Бисмиллоҳир-раҳмонир-раҳим

“Алҳамдулиллоҳи раббил оламин ва саллаллоҳу ало сайидино ва набийино ва мавлоно Абулқосим Мустафо Муҳаммад(с) ва ало Аҳли Байтиҳ аттайибинат тоҳирин ва ало саҳбиҳил мухлисинал муҷоҳидин”.

Мавзӯъ: Чаро бояд намоз бихонем??

Имрӯза агар нигоҳ кунем мебинем, ки бисёре аз ҷавонон ва ҳатто пиразанҳо ва пира мардон аз рӯҳониҳо ва муллоҳо ин саволро мекунанд, ки чаро бояд намоз хонд? Агар намоз нахонем чӣ мешавад? Ё фалсафаи намоз хондан чист?

Чӣ хуб аст, ки инсон амалеро ки анҷом медиҳад ва корҳои ибодие, ки анҷом медиҳад, иллат ва сабаби онро бидонад. Барои посух ба ин саволи ҷавонон мо суроғи Қуръони Карим ва ривоёти Пайғамбари Ислом(с) меравем.

Вақте, ки ба Қуръони Карим нигоҳ мекунем, мебинем ки худи Худои Мутаол моро дар панҷ ҷои Қуръони Карим роҳнамоӣ мекунад, ки чаро бояд мо намоз бихонем.

1) Мо намоз мехонем, то аз соҳибнеъмати худ ташаккур ва қадрдонӣ кунем. Барои онки дар Қуръони Карим фармудааст:

فَلْيَعْبُدُوا رَبَّ هَذَا الْبَيْتِ [1]

“Пас, [ба шукронаи ин неъмати бузург] парвардигори ин хона(каъба)ро ибодат кунед.

Савол мекунем, ки чаро бояд парвардигори ин хонаро яъне “Каъбаро” ибодат кунем?

Ҷавоб:

الَّذِي أَطْعَمَهُم مِّن جُوعٍ وَآمَنَهُم مِّنْ خَوْفٍ[2]

“Ҳамон (Аллоҳ) касест, ки ононро аз гуруснагӣ наҷот дод ва аз тарсу ноамнӣ эмин сохт”.

Ба иборати дигар, соҳиби он хона моро аз гуруснагӣ наҷот дод ва аз тарсу ноамнӣ наҷот бахшид”. Ибот, ки дар оят омадааст, намоз яке аз масодиқи он аст.

Агар мо каме диққат кунем мебинем ки зиёде аз ҳайвонот ҳастанд, ки вақте соҳиби он ҳайвон ба он таом медиҳад, баъд аз сер шудан аз соҳибаш ташаккур мекунанд.

Масалан шумо сагро дар назар бигиред, вақте соҳибаш ё раҳгузаре ба он устухон ё таом медиҳад, баъд аз сер шудан аз ҷой мехезаду думи худро такон медиҳад ва аҳёнан агар иҷоза деҳӣ боз бо забони худ шуморо мелесад.

Пас, агар диққат шавад ҳайвонот ҳам дар олами худ аз соҳибнеъмат ташаккур ва қадрдонӣ мекунанд, ки дар олами саг ҳамон ҳаракти дум, навъе сипосгузорӣ аст. Саг воҷиб будани шукри мунъимро дар оламӣ худ фаҳмид. Мо инсонҳо, ки беҳтарин махлуқи Худо ҳастем, бояд ба таври авло ин шукр ва сипосгузориро бифаҳмем ва анҷом диҳем, ки намоз хондани мо яке аз роҳҳои шукри мунъим мебошад.

2) Мо намоз мехонем барои онки Худованд моро халқ кардааст. Худи Худованди Мутаол мефармоянд: “ Мо инсу ҷинро халқ накардем, магар барои ибодат”

“ یا ایها الناس اعبدوا ربکم ”

Эй мардум! ибодат кунед Парвардигори худро.

Чаро бояд ибодат кунем? Ҷавоб:

“الذی خلقکم”

Барои онки Худованд шуморо халқ кар ва Худованд шоистаи парастиш аст.

Абру боду маҳу хуршеду фалак ва ҳамаро барои мо халқ кардааст, пас металабад, ки ӯро ибодат кунем. Ва лаин шакартум лаазиданнакум.

3) Намоз мехонем, то дар зиндагии худ рушд кунем.

إِنَّ الصَّلوةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ[3]

“ Намоз[инсонро] аз зиштиҳо ва бадиҳо нигоҳ медорад”

Ин оят барои ман ҳамеша савол буд, ки читавр намоз инсонро аз фаҳшо ва мункар дур мекунад. Рӯзе ба ҳадисе аз ҳадисҳои Пайғамбари Акрам(с) бархурд кардам, ки рӯзе яке аз занони мусалмон дар замони Расули Худо(с) дар ғиёби шавҳараш зино карда буд. Бар асари ҳамин зино, фарзанде ҳаромзодаро бордор шуд. Дар фикри ин афтод, ки шавҳараш бар гардад, чи ҷавоб диҳад?! Лизо, даст ба қатли фарзанди худ заду баъд аз куштан онро дохили колоҳо карду фурӯхт. Виҷдонаш ӯро нагузошт, роҳат бошад ва хобу зиндагиро аз ӯ гирифта буд. Рӯзе бо сару садоҳое дар кучаҳои мадина медавиду аз мардум суроғи Пайғамбари Акрам(с)-ро мегирифт. Ногаҳон Пайғамбари Худо(с) ӯро диду савол кард, ки чӣ шудааст ин қадар сару садо мекунед?

Моҷароро барои Пайғамбар(с) баён кард. Расули Худо(с) фармуданд, ки ба хотири онки дар ғиёби шавҳарат домани худро нопок ва зино кардаӣ бояд сангсор шавӣ. Барои онки фарзанди худро кӯштаӣ азоби дарноке дар рӯзи қиёмад хоҳӣ дошт ва барои онки фарзанди худро он тавр фареб дода фурӯхтаӣ, бозҳам азоби сахт ва шадид дар интизори туст.

Пайғамбари Акрам(с) фармуданд, ки шумо зани мусалмон будед мехоҳед бидонед, ки чаро шумо аз роҳи рост мунҳариф шудед ва даст ба ин корҳои нописанд ва ғайри шаръи задед? Зан гуфт, бале ё Расули Аллоҳ.

Расули Худо(с) фармуданд: ба хотири қазо шудани намози асри шумо ва сабук шуморидани намоз.

4) Намоз мехонем то бо Холиқи худ наздик шавем.

Ибодат кунед Парвардигоратонро. Чаро бояд ибодат кунем?

[4] “ وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ”

Ва парвардигоратро ибодат кун то ба яқин бирасӣ.

5) Намоз мехонем то бо Худои худ унс пайдо кунем.

اقم الصلاة

“Бар хезед ва намоз барпо кунед”.

Чаро бояд бархезем ва намоз барпо кунем? لذکری Барои онки худоро зикр бигӯем.

Фоидаи зирк чист? Фоидаи зикр итминон ва оромиши қалб аст

[5]“أَلاَ بِذِكْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ ”

танҳо бо зикр ва ёди Худованд дилҳо оромиш пайдо мекунад.

Пас, касе ки итминони қалб дорад Худованд мефармояд:

يَا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ. ارْجِعِي إِلَى رَبِّكِ رَاضِيَةً مَّرْضِيَّةً. فَادْخُلِي فِي عِبَادِي. وَادْخُلِي جَنَّتِي.[6]

касоне, ки мутмаин ҳастанд аз аъмоли худ, ба суи ӯ боз гардаднд, ки ҳам шумо аз ӯ розӣ ҳастед ва ҳам ӯ аз шумо розӣ аст, пас дар сулаки бандагонам даро ва вориди биҳиштам шав.

Пас, касоне ки савол мекарданд, ки чаро бояд намоз бихонем? Ҷавоб маълум аст, ки яке аз роҳҳое, ки инсонро биҳиштӣ мекунад хондани намоз ва барпо доштани намоз аст. Шоир чи хуб баён кардаас:

Саре, ки саҷда надорад бадан бар ӯ ҳайф аст

Ҳар кас ки бе намоз бимирад кафан бар ӯ ҳайф аст.

Дар замони Расули Худо(с) марде хидмати Расули Худо(с) расиду арз кард: Ё расулуллоҳ! хеле вақт мешавад, ки аз Худои Мутаол хостае дорам, ҳарчи дуо мекунам дуоям мустаҷоб намешавад.

Расули Худо(с) фармуданд: Намоз мехонед? Мард посух дод, бале ё Расулуллоҳ. Пайғамбар(с) фармуданд: ҳамсар ва фарзандонат чӣ? Мард арз кард, бале ё Расулуллоҳ, ҳама намоз мехонем.

Пайғамбар(с) чизе нагуфт, мард ҳам рафт.

Мард боз як рӯзи дигар Пайғамбари Акрам(с)ро дар масҷид диду дубора савол кард, ки хостае аз Худованд дорам харчи дуо мекунам мустаҷоб намешавад. Пайғамбар(с) каме тааммул карданду фармуданд, ки ба хонаи худ бар гарду болои боми худро нигоҳ кун дар болои бомат устухоне аст, онро бардор ва дуо кун иншоаллол, ки дуоят мустаҷоб мешавад. Мард рафтуболои боми худро нигоҳ карду устухонро пайдо кар ва онро аз болои боми худ дур кард.

Баъд аз дур кардани устухон, дуо кард ва дуояш мустаҷоб шуд.

Баъд аз муддате, Расули Худо(с) ро дид ва гуфт: Ё Расулуллоҳ! баъд аз дур кардани устухон дуо кардам, дуоям мустаҷоб шуд, вале ман сабаб ва иллати он устухонро нафаҳмаидам. Пайғамбари Акрам(с) фармуданд, ки рӯзе зоғе ба хотири лона дуруст кардан аз лаби қабристоне он устухонро бардошт ва дар осмон парвоз карду мерафт, вале ба таври иттифоқӣ дар болои боми ту афтид. Медонӣ ин устухони чӣ шахсе буд?

Мард гуфт, на. Расули Худо(с) фармуданд: ин устухони марде буд, ки аҳли намоз набуд ба ҳамин сабаб буд, ки шумо ҳарчи дуо мекардед намозатон қабул намешуд.

Дар поён, аз ҳамаи бародарон ва хоҳарон ва хонандагони азиз тақозо ва таманнои бародарона дорам, ки ба намоз аҳамияти бештар бидиҳанд, чун ки Пайғамбари Акрам(с) фармуданд: “الصلاة عمود الدین” Намоз пояҳои дин ва ислом аст.

Вассалому алайкум ва раҳматуллоҳи ва баракотуҳ

Аббос Раҳматуллоҳи Ҳисорӣ

РАВИШИ СУХАН ГУФТАНИ ФАРЗАНДОН

Ба номи Худо

Яке аз масъалаҳое, ки дар хонаводаҳо вуҷуд дорад ин аст, ки фарзандон чигуна назари худро баён кунанд. Падару модар чӣ вазифае доранд? Фарзандон чи шароитеро бояд риоят кунанд?

Барои посух ба ин саволҳо ба суроғи Қуръони Карим меравем.

Худои Мутаол дар сураи Қасас саҳнаеро аз достони  ҳазрати Мусо(а) барои мо нақл карда аст, ки ба саволҳои мо посух медиҳад.

Дар ояти 26 сураи муборакаи Қасас мехонем:

قَالَتْ إِحْدَاهُمَا يَا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ إِنَّ خَيْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِيُّ الْأَمِينُ

“Яке аз духтарони ҳазрати Шуайб(а) гуфт: Эй падарҷон! Хоҳиш мекунам, ки ӯ (Мусо)-ро коргар бигир. Дар ҳақиқат беҳтарин коргаре аст, ки интихоб мекунӣ, чунки қудратманд ва амонатдор аст.”

Паёмҳое, ки аз ин оят меомузем:

Падару модар бидонанд, ки барои изҳори назари фарзандон дар хонавода:

1. 1. Фазо ва фурсати муносиб ба вуҷуд биёваранд.
2. 2. Ба назарҳо диққат кунанд ва эҳтиром бигузоранд. Ин кор 1) шахсият додан аст ва 2) роҳи шинохти шахсияти инсон аст.

Забон дар даҳон эй хирадманд чист?

Калиди дари ганҷи соҳибҳунар.

Чу дар баста бошад чи донад касе,

Ки гавҳарфуруш аст ё пилавар.

1. 3. Ҷинс муҳим нест. Духтар бошад ё писар.
2. 4. Синну сол муҳим нест. Фарзанд бузург бошад ё кучак. Ёдамон наравад, ки “Бузургӣ ба ақл аст на ба сол”.
3. 5. Дар сурати дуруст будани назари фарзанд, ба он амал кунанд. Фақат қабул ва ташвиқ кардани фарзандон кофӣ нест, чунки дар ин сурат эҳсоси ноумедӣ мекунанд.

Фарзанд бояд ингуна бошад:

1. Назари худро баён кунад.
2. Аз масъала огоҳӣ дошта бошад.
3. Боадаб ва боэҳтиром баён кунад.
4. Дархост кунад ва натиҷаро ба бузурги хона вогузор кунад.
5. Ба фикри ҳалли мушкили хона бошад.
6. Аввал ба фикри ҳалли мушкили хона бошад баъд ба фикри ҳалли мушкили худ, чунки дар ин сурат заминаи ҳалли мушкилоти дигар фароҳам мешавад. Хонаводаи ҳазрати Шуайб(а) ба коргар ва духтараш ба ҳамсар ниёз дошт.
7. Фурсатҳоро ғанимат бишуморад.
8. Дархости худро ҷиддӣ баён кунад.
9. Беҳтаринҳоро пешниҳод кунад.
10. Меъёрҳои беҳтарин будан: 1) Қудрат-тахассус ва 2) амонат-тааҳҳуд аст.
11. Бо далел ва санад пешниҳод кунад.
12. Ба ҳаводис бодиққат нигоҳ кунад. Ҳазрати Шуайб(а) аз духтараш пурсид: Аз куҷо фаҳмидӣ, ки ӯ қудратманд ва амонатдор аст. Гуфт: Худаш танҳо аз чоҳ барои рама об дод ва хаста нашуд ва вақте меомадем гуфт, ки ту аз пушти сари ман биё то нигоҳи ман ба ту наафтад.
13. Шахсияти афрод дар ҳолатҳои оддӣ беҳтар шинохта мешаванд.

Оё мо ба унвони падару модар дар хона ингуна фазоро ба вуҷуд овардаем?

Оё мо фарзандон шароити изҳори назарро риоят мекунем?

Агар чунин бошем Худоро шукр, ки монанди бандагони баргузидаи Худо амал кардем, вале агар ингуна нестем бояд барои расидан ба он талош кунем.

Биёед аз ин оёти нурони паёми зиндагӣ бигирем, то бо тавфиқи Худо хонаводаи хушбахт дошта бошем.

Худоё, тавфиқи амал ба вазифа ва риояти ҳуқуқи дигаронро ба ҳамаи мо марҳамат бифармо!

ТАЪЛИМ ВА ТАРБИЯТ

Ба номи Худо

Худоё! Бар Муҳаммад

ва Оли Муҳаммад дуруд фирист.

Дарсҳое аз Қуръони Карим 

Оё таълим аввал аст ё тарбият?

Шояд аз худ пурсидаед, ки таълим аввал аст ё тарбия? Гоҳе таълимро аввал мегӯянд ва гоҳе тарбияро. Як олими динӣ чӣ сифоте бояд дошта бошад ва вазоифи ӯ чист? Арзиши ин кор то куҷост? ...

Биёед бо ҳам ба суроғи Қуръони Карим биравем, то посухи худро пайдо кунем.

Дар Қуръон мехонем, ки ҳазрати Иброҳим ва Исмоил(а) аз Худо чунин дархост карданд:

َربَّنَا وَابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولاً مِّنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِكَ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُزَكِّيهِمْ إِنَّكَ أَنتَ العَزِيزُ الحَكِيمُ

“Парвардигори мо! Дар миёни онон (насли мо) фиристодае аз худашон барангез (ва интихоб кун), то оёти туро барои онон бихонад ва китоб ва ҳикмат ба онон биёмӯзад ва покизаашон кунад, чунки дар ҳақиқат ту шикастнопазири ҳакимӣ.”Бақара/ 129.

Биёед бо ҳам ба нукоти зер таваҷҷӯҳ кунем:

ü «رَبَّنَا»Раббано яъне ту мураббии мо ҳастӣ ва беъсати Расул сабаби тарбият ва рушди ҷомеа ва насли инсон аст.

ü «ابْعَثْ» Ибъас аз решаи "баъаса" ба маънои барангехтан аст. Ба фарде аз миёни насли мо, ангезаи кофӣ бидеҳ, то дар сахтиҳо, мушкилот, пирӯзиҳо, сулҳ ва шикасте, ки рӯ ба рӯ мешавад пойдор бимонад. Дар сахтиҳо ноумед ва на дар роҳатиҳо мағрур ва сармаст нашавад.

ü «العَزِيز» Ту азизӣ. Яъне ҳар чи бихоҳӣ ҳатман анҷом мешавад. Ҳатто агар тамоми мардуми дунё нахоҳанд ва барои нобуд кардани он мубориза кунанд. Дар ҳар ҳоле намояндаатро пуштибонӣ ва ҳимоят мекунӣ. Агар ту бихоҳӣ ашрафи махлуқот ҳазрати Муҳаммад(с)-ро дар ҳангоми ҳиҷрат аз Макка ба Мадина бо тори тортанак, ки дар сустӣ зарбулмасал аст, наҷот медиҳӣ.

ü «الحَكِيم» Ту ҳакимӣ, яъне тарбият ва интихоби ту ҳакимона аст.

ü Барои расул, се сифат зикр карданд;

1) Аз худи мардум бошад, то мардумро бишиносад ва мардум ҳам ӯро бишиносанд, аз ӯ сармашқ бигиранд ва мушкилоти онҳоро бифаҳмад ва барои бартараф кардани он барномарезӣ кунад. «مِن أنفُسِهِم»

2) Дар миёни мардум ва дар дастраси ниёзмандон бошад, на монанди телефони мобилӣ (ҳамроҳ), ки баъд аз тамос мешунавед, ки муштараки мавриди назар дар дастрас нест ва ё мобилаш хомуш мебошад! «فِيهِمْ»

3) Дар хидмати мардум бошад ва роҳро аз чоҳ барояшон нишон диҳад. «يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِكَ» чунки ҳадди ақал 2 кор барои ӯ карданд; 1) дуо карданд, 2) чандин сол чашм ба роҳ ва мунтазир буданд, то баргардӣ ва ба онҳо хидмат кунӣ.

ü Барои расул 4 вазифа ва хидмат зикр карданд;

1. Тиловати оёти илоҳӣ. يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِك

2. Таълими китоб. وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ

3. Таълими ҳикмат. وَالْحِكْمَةَ;

4. Тазкия ва тарбияти мардум. وَيُزَكِّيهِمْ

Худованди Мутаол дар се оя, қабул шудани дуои ҳазрати Иброҳим ва Исмоил(а)-ро баён мекунад:

كَمَا أَرْسَلْنَا فِيكُمْ رَسُولاً مِّنكُمْ يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِنَا وَيُزَكِّيكُمْ وَيُعَلِّمُكُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُعَلِّمُكُم مَّا لَمْ تَكُونُواْ تَعْلَمُونَ

“Ҳамон тавр ки дар миёни шумо фиристодае аз худатон равона кардем, ки оёти моро бар шумо мехонад ва шуморо пок мегардонад ва ба шумо китоб ва ҳикмат меомӯзад ва он чизеро, ки намедонистед ба шумо ёд медиҳад.” Бақара/ 151

لَقَدْ مَنَّ اللّهُ عَلَى الْمُؤمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولاً مِّنْ أَنفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن كَانُواْ مِن قَبْلُ لَفِي ضَلالٍ مُّبِينٍ

“Ба яқин Худо бар мӯъминон миннат ниҳод, замоне ки паёмбаре аз худашон дар миёни онон барангехт, то оёти худро бар онҳо бихонад ва покашон гардонад ва китоб ва ҳикмат ба онон биёмӯзад, қатъан пеш аз он дар гумроҳии ошкоре буданд.” Сураи Оли Имрон, ояи 164.

هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِّنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن كَانُوا مِن قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ

“Ӯ (Худованд) он касе аст, ки дар миёни дарснахондаҳо фиристодае аз худашон барангехт, то оёти ӯро бар онон бихонад ва покашон гардонад ва китоб ва ҳикмат бар ишон биёмӯзад ва )онон( қатъан пеш аз он дар гумроҳии ошкоре буданд.” Сураи Ҷумъа, ояи 2.

Ба чанд нукта таваҷҷӯҳ кунем:

Худованд фармуд: Арсално яъне мо намояндае фиристодем. Бақара/151

Ҳамчунин фармуд: Баъаса яъне барангехт. Ба намояндаи худ ангезаи кофӣ дод, то ин маъмуриятро ба хубӣ анҷом диҳад. Оли Имрон/164 ва Ҷумъа/2

Сифоти Расулро ҳамонҳое зикр кард, ки ҳазрати Иброҳим ва Исмоил(а) баён карда буданд; 1) аз худи мардум, 2) дар миёни мардум, 3) дар хидмати мардум.

Дар вазоиф шумо инчунин фикр мекардед:

1) Тиловати оёт; 2) таълими китоб; 3) таълими ҳикмат; 4) тазкия ё ҳамон тарбият

Яъне аввал олим ва ҳаким бишав ва баъд одам.

Вале тартиби дурусташ ин аст:

1. Тиловати оёти илоҳӣ; 2. Тазкия ва тарбият; 3. Таълими китоб; 4. Таълими ҳикмат; 5. Таълими он чи, ки шумо намедонистед. Таълими улуме, ки фақат аз тариқи ваҳй бароятон мумкин аст.

Пас аввал одам бишав, баъд олим ва ҳаким...

Агар ин мароҳил ба дурустӣ тай шуд мардум аз гумроҳӣ наҷот меёбанд ва ҳадаф ҳам ҳамин аст.

Ҳоло ба ин мисол диққат кунем; Шумо агар пиёлаи олудаеро биёред ва бигӯед: Дар ин пиёла об бирез. Мегӯянд: Аввал тамизаш кун баъд об мерезем. Шояд бигӯед: Шумо чӣ кор доред, ман об мехоҳам. Мегӯянд: Агар бо зӯрӣ ҳам об бигирӣ, на худат метавонӣ бинушӣ ва на дигарон. Обро олуда мекунӣ ва ба замин мерезӣ, ки ин кор исроф ва гуноҳ аст. Пас бояд аввал пиёларо бо об бишӯӣ, то тамиз шавад, онгоҳ об мерезанд ва ту ҳам метавонӣ бихурӣ ва нуши ҷонат шавад.

Зарфи вуҷуди шумо ҳам анвоъ ва ақсоми олудагиҳои рӯҳӣ дорад. Худованд мефармояд: «فَالهَمَها فُجورَها و تَقوی ها

Сипас бадиҳо ва парҳезгориҳояшро ба ӯ (нафс) илҳом кард. Шамс / 8

Бояд ин фуҷур ва бадиҳои вуҷудатро бо тиловати оёти илоҳӣ тамиз кунӣ, он вақт илми китоб биёмузӣ. Ин илми китоб дар рӯҳи покат ҳикмат меоварад ва роҳҳоеро ба рӯят боз мекунад, ки худат наметавонистӣ боз кунӣ, чунки ту даст дар дасти чаҳор ҳаким гузоштӣ;

1. Худо. «إِنَّكَ أَنتَ العَزِيزُ الحَكِيمُ»

2. Китоби Худо (Қуръон) Ёсин/2 ва Юнус/2 Оли Имрон/78

3. Расули Худо(с), ки устоди ҳикмат аст

4. Аҳли байти Расули Худо(с), чунки Паёмбар(с) дар ҳадиси Сақалайн фармуд: Қуръон ва Аҳли байт(а) ҳеҷ вақт аз ҳамдигар ҷудо намешаванд. «لن یفترقا» Пас агар Қуръон ҳаким бошад, Аҳли байт(а) ҳам ҳаким ҳастанд.

Вақте дастатро дар дасти чаҳор ҳаким гузоштӣ ва бо онҳо маънус шудӣ, ҳаким мешавӣ, вале агар қабл аз дур кардани бадиҳо ва олудагиҳои рӯҳӣ, китобро биёмузӣ, ба хотири олудагиҳо, ба ҳикмат, ки намерасӣ ҳеҷ, балки ин илм бароят зарар дорад, чунки ҳам худат гумроҳ ва гирифтор мешавӣ ва ҳам дигаронро гирифтор ва гумроҳ мекунӣ ва ин илм ҳиҷоб ва монеи бузург мешавад ва фасоди олим сабаби фасоди олам мешавад.

Чӣ тавр бо хондани оёт тазкия ва тарбият ҳосил мешавад?

Оёти Қуръон монанди об олудагиҳои вуҷуди моро аз байн мебарад. Ба ин ҳодиса диққат кунед: Марде назди Расули Худо(с) омад ва гуфт: Ё Расулаллоҳ! Мехоҳам Қуръон ёд бигирам. Ҳазрат(с) сураи Зилзолро барояш ёд дод. Вақте расид ба ин оя: Дар он рӯз мардум (аз қабрҳо ба сурати гуруҳҳои) ҷудогона бозмеоянд, то амалҳояшон ба онҳо нишон дода шавад. Пас касе, ки ба андозаи заррае (кори) нек карда бошад, онро мебинад. Ва касе, ки ба андозаи заррае (кори) бад карда бошад, онро мебинад. Сураи Зилзол

 Он шахс бархосту гуфт: Ҳамин бароям кофӣ аст. Фаҳмидам, ки тамоми зарраҳои хубу бад ҳисобу китоб дорад. Онгоҳ рафт. Расули Худо(с) фармуд: Нодон омад, вале донишманд рафт. Биҳорул анвор

Чаро мо даҳҳо бор Қуръонро тиловат ва хатм кардаем, вале тағйири лозим накардаем ва тарбият нашудем?

Бояд бияндешем ва посух биёбем.

Неъмати рисолат ба қадре муҳим ва арзишманд аст, ки Худованд ба мӯъминин миннат мегузорад, чунки дар асари ин неъмат инсонҳои ҳақталаб аз гумроҳӣ наҷот меёбанд ва ҳидоят мешаванд.

Оё фақат мардуми Макка уммӣ ҳастанд?

Тамоми башарият, то рӯзи қиёмат уммӣ ҳастанд ва бояд сари суфраи ваҳй бинишинанд ва резахӯри он бошанд, чунки Худованд мефармояд: Ва ӯ (Расули Худо) ба шумо чизҳоеро меомузад, ки шумо наметавонистед онро бидонед.

Бино бар ин Расули Худо(с) барои чигуна намоз хондан фармуданд: Ба ман нигоҳ кунед ва бибинед, ки ман чигуна намоз мехонад шумо ҳам мисли ман бихонед. Ва аъмоли Ҳаҷро ҳам амалан анҷом дод, то мусулмонон ёд бигиранд.

Бо таваҷҷӯҳ ба оёти боло ва ҳадиси "Олимон ворисони анбиё(а) ҳастанд" мубаллиғ ва олими дин бояд бидонӣ;

Ту вориси анбиё(а) ҳастӣ, модоме ки ҳамон сифотро дошта бошӣ ва ҳамон вазоифро анҷом диҳӣ;

Намоянда ва мунтахаби Худо барои ин кор ҳастӣ;

Ангезаи истиқомат ва пойдорӣ дар баробари сахтиҳоро Худо ба ту додааст;

Бо тавфиқи ӯ ба ин роҳ омадаӣ;

Барои ту ҳазрати Иброҳим ва Исмоил(а) дуо карданд

Худо ҳам онро мустаҷоб кард ва ту натиҷаи истиҷобати дуои онон ҳастӣ

Бо воситаи кори ту Худованд мардумро аз гумроҳӣ наҷот медиҳад ва бар онҳо ҳуҷҷати худро тамом мекунад;

Ин неъмат ба андозе муҳим аст, ки Худованд бар мӯъминин миннат мегузорад.

Пас қадри худатро бидон ва худро барои ҳаводиси ин роҳ омода кун ва бо тавфиқи илоҳӣ ва тавассул ба авлиёӣ илоҳӣ(а) бо азми росих барои анҷоми рисолати пеши рӯ талош кун, ки ояндаи равшан дар пеши рӯ дорӣ.

Бош то субҳи давлаташ бидамад

К-ин ҳануз аз натоиҷи саҳар аст.

Таҳияи Саломуддин Маъниддин

ЁД ХУДОВАНД

Бисёр пеш меояд, ки инсон дар тули сафар мақсадашро аз ёд мебарад. Фаромуш кардани ният ва ҳадаф, роиҷтарин нодонӣ аст, ки мардум муртакиб мешаванд.
Дарди инсон чист?
Чизҳое, ки ба онҳо арзишҳои инсонӣ гуфта мешавад ва маънавиёти инсонӣ ва меҳвари инсонияти инсон аст, шомили хеле чизҳо аст вале метавон ҳамаи арзишҳоро дар як арзиш хулоса кард ва он арзиш , дард доштан ва соҳиби дард будан, аст. Ҳар мактабе, ки дар дунё роҷеъ ба арзишҳои инсонӣ баҳс карда аст ; дарди мовароӣ , дардҳои узвӣ ва дардҳои муштараки инсон бо ҳар ҷондори дигар, дар инсонро ташхис додаанд.
Дарди инсон чист?
Баъзе фақат таваҷҷуҳашон рӯи дарди ғурбати инсон ва шабоҳат надоштан ва бегонагии инсон бо ин ҷаҳон аст чаро ки инсон ҳақиқате аст, ки аз асли худ ҷудо шуда ва дур монда, ва аз дунёи дигар барои анҷоми рисолате омада аст, ин дурмондагӣ аз асл аст, ки дар ӯ шавқу ишқ ва нолаю эҳсоси ғурбат офарида аст. Майли бозгашт ба асли ватан, яъне майл бозгашт ба Худо ки ӯро офаридааст. Аз биҳишт ронда шуда ва ба олами хок омада аст ва мехоҳад бори дигар ба биҳишт мавъуди худаш боз гардад. Албатта омаданаш ғалат набуд, барои анҷоми рисолате буда вале ба ҳар ҳол ин ҳиҷрон ҳамеша ӯро дар ҳоли нороҳати нигаҳдошта аст. Дарди инсон фақат дарди Худост, дарди дурӣ аз Ҳақ аст ва майли ӯ, майли бозгашт ба қурби Ҳақ ва ҷавори Худованди оламиён аст. Ва инсон ба ҳар мақом ва камоле ки бирасад,боз эҳсос мекунад, ки ба маъшуқи худ нарасида аст.

Инсон толиби камоли мутлақ:
Шахсе мегӯяд, дар яке аз мӯзейҳои хориҷӣ машғули тамошо будам, муҷассамаи як зани ҷавони бисёр зебоиро дидам ки рӯи як тахти хоб, хобида аст ва ҷавон бисёр зебое, ки як пояш рӯйи тахти хоб ва пои дигараш рӯи замин буд ва рӯяшро баргардонда буд,мисли касе ки мегурезад. Вақте ман инро дидам маънояшро нафаҳмидам, ки он пайкартарош аз тарошидани ин ду пайкар (пайкарҳои зан ва марди ҷавон,он ҳам на дар ҳоли ишқбозӣ, балки дар ҳоли гурези марди ҷавон аз зан) чи мақсаде дошта аст. Аз ашхосе, ки ворид буданд савол кардам ,гуфтанд: ин таҷассум фикри маъруфи Афлотун аст, ки мегӯяд инсон ҳар маъшуқе, ки дорад ибтидо бо як ҷазаба ва ишқ ва муҳаббати фаровон ба сӯи ӯ меравад вале ҳамин ки ба «висол» расид, ишқ дар онҷо дафн мешавад, «висол» маҳали дафн ишқ ва оғози дилзадагӣ ва танаффур ва фирор аст.
Дар ҳақиқат бо як чиз қалби башар ором мегирад ва аз ҳаяҷон ва ошуфтагӣ наҷот пайдо мекунад ва он ,ёди Худо ва унси бо Худо аст.
Чаро ингуна аст, ин масъала як амри ғайри табиӣ ва ғайри мантиқӣ ба назар мерасад, аммо онҳое ки дақиқтар дар ин масъала фикр кардаанд, онро ҳал кардаанд, гуфтаанд: масъала ин аст, ки инсон ончунон мавҷуде аст, ки наметавонад ошиқи маҳдуд бошад, наметавонад ошиқи фонӣ бошад ва наметавонад ошиқи чизе бошад, ки ба замон ва макон маҳдуд аст. Инсон ошиқи камоли бе ниҳоят аст ва ошиқи ҳеч чизи дигари нест, яъне ошиқи зоти Ҳақ аст, ошиқи Худост, ҳамон касе ки мункири Худост ошиқи Худост, ҳатто мункири Худо ки ба Худо дашном медаҳад, намедонанд, ки дар умқи сиришти худ ошиқи камоли бе поёнанд вале роҳро ва маъшуқро гум кардаанд.
Муҳиддин Арабӣ мегӯяд:
«ما احب احد غیر خالقه»
Ҳеч, инсоне ғайр аз Худои худашро дуст надошта аст, ва ҳануз дар дунё як нафар пайдо нашуда, ки ғайри Худоро дуст дошта бошад, локин Худои Мутаол дар зери ин номҳо пинҳон шудааст. Маслан Маҷнун хиёл мекунад, ки ошиқи Лайли аст. Ӯ аз умқи фитрат ва виҷдони худаш бе хабар аст. Бинобарин Муҳиддини Арабӣ мегӯяд: Паёмбарон наёмадаанд, ки ишқи Худо ва ибодат Худоро ба бандагон таълим диҳанд (чун ин амри фитрӣ дар ҳар инсоне аст) балки омадаанд ки роҳои дуруст ва нодурустро нишон даҳанд, омадаанд то бегӯянд: Эй инсон ту ошиқи камоли бе ниҳояти хиёл мекуни ки пул барои ту камоли бе поён аст, хиёл мекуни ки мансаб барои ту камоли мутлақ аст, хаёл мекуни ки зан барои ту камоли бе ниҳоят аст, ту чизи ғайр аз камоли бе поёнро намехоҳи вале хатто мекуни, пайғамбарон омадаанд, то инсонро аз хатто берун биёваранд.
Дард инсон он дард Худоӣ аст, ки агар пардаҳои иштибоҳот ва хаттоҳо аз пеши чашмаш канор раванд ва маъшуқи худро пайдо кунад, онро ба гунае ибодат мекунад, ки дар авлиёи Худо суроғ дорем.
Чунки Қуръон мегӯяд:
«الا بذکر الله تطمئن القلوب»
бидонед, ки фақат бо як чиз қалби башар ором мегирад ва аз ҳаяҷон ва ошуфтагӣ наҷот пайдо мекунад ва он ёди Худо ва унси бо Худо аст. Қуръон мегӯяд, агар башар хиёл кунад, ки бо расидан ба пулу сарват ва рафоҳат ба мақоми осоиш мерасад ва аз ошуфтагӣ ва нороҳатӣ ва шакокият берун меояд ,иштибоҳ кардааст. Қуръон намегӯяд набояд дунболи инҳо рафт балки, мегӯяд инҳоро бояд ба даст овард, аммо агар хиёл кунед, ки инҳо ҳастанд, ки ба инсон осоишу оромиш медаҳанд ва вақте ки башар ба онҳо расид, эҳсос мекунад ки ба камоли матлуби худ ноил шудааст, иштибоҳ мекунад, фақат бо ёди Худост ки дилҳо оромиш пайдо мекунад.

Роҳи ворид шудан ба Биҳишт

Сипосу ситоиш нисори Офаридагор ва Парвардигори оламиён ва дуруду раҳмати фаровон бар равони поки хотами анбиё, Расули Худо ва бар хонадону ёронаш ва дўстдорону пайравонаш бод.

Марҳабо! Хуш омадӣ, эй модар ва хоҳари намозхону рўзадор, ибодаткунандаву тарсандаи Кирдигор.

- Сатрдору шармдор, бовиқору нармгуфтор.

-Таълимгирандаву таълимдиҳанда, огоҳшавандаву ҳифзкунанда, ростпўяндаву ростраванда.

Марҳабо! Хуш омадӣ, эй модар ва хоҳари вафокунанда бар аҳду амина, муҳаббатпарвари бе кина.

-Ростгўяндаву тасдиқкунанда, ҳақбинандаву ҳақшунаванда.

Хушо ба ҳолат, эй модар ва хоҳаре, ки сабркунандаи дар мусибату сахтиҳо, савобҷўяндаи аз роҳи сахо, тавбакунандаи аз гуноҳҳо, ислоҳшавандаи аз хатоҳо.

Хушо ба ҳолат, ки зикркунандаиву шукргузор, даъваткунандаиву ширингуфтор.

Офарин бар дидаи ҳақҷўят ва фаросати накўят, ки пайрав шудаи Осияро ва Маряму Хадиҷаро ва Оишаву Фотимаро.

- Тарбиятгари қаҳрамонон ва созандаи мардони майдон.

- Ғамхору парастори шавҳару фарзандон, нигаҳбону муҳофизатгари арзишҳои хонадон.

- Ғаюру ҷасур бар маҳориму муфсидон, дур аз ҳаромҳову палидон.

Оре! Бале! Офарин бар туву аҳсан ба ҳолат!

Офарин бар табассуми ту, ки муҳаббату дўстиро ба дигарон бармеангезад.

Аҳсан ба сухани зебоят, ки садақаҳои шаръиро бунёдгузорӣ мекунад ва кинаҳоро аз байн мебарад.

Марҳабо ба садақаи қабулшудаат, ки хушбахт мекунад мискинро ва хурсанд менамояд фақирро ва сер мегардонад гуруснаро.

Марҳабо ба ҳамнишиниат бо Қуръони маҷид, ки онро тиловат карда ва дар он тадаббур (андеша) мекунӣ ва бо он амал намуда тавбаву истиғфор менамоӣ.

Аҳсан ба бисёрии зикру истиғфорат ва дуъоҳои ҳамешагиат ва тавбаи дурустат, ки пешаи хеш қарор додаӣ.

Офарин ба ту барои тарбия намуданат фарзандонатро дар партави дини мубини Ислом ва омўзиши суннати хотимабахши рисолати илоҳӣ ҳазрати Муҳаммад (с) ва роҳнамоият ба он чизе, ки ба нафъи онҳост.

Аҳсан ба виқору ҳиҷобат, ки Худованд ба он амр намудааст ва ту онро истиқбол намудаӣ ва он аст роҳи ҳифзи номусу нанги ту.

Марҳабо ба сўҳбатат бо занони некрафторе, ки аз Худо метарсанд ва динро дўст медоранд ва шавҳарро эҳтиром мекунанд.

Офарин ба ту барои ба падару модар некӣ карданат ва силаи раҳм ва икроми ҳамсоя ва кафолати ятимон доштанат.

Аҳсан ба ту барои хондани судбахш ва мутолиъаи муфид ва истифодаат аз китобҳои роҳнамову ҳидоятгар.

Не, чунин макун !

- Тамоми умратро дар баҳсу мунозираҳои бефоида ва дўст доштани интиқомгирӣ сарф макун.

- Ҷамъ кардани молро бар саломатию хушбахтиат ва осоишу роҳатат муқаддам мадор.

- Хатоҳои дигаронро пайгирӣ кардаву онҳоро ғайбат манамо ва айбҳои худро фаромўш масоз.

- Дар доми нафси саркаш наафт ва он чӣ, ки талабу хоҳиш дорад ба вай мадеҳ.

- Вақти худро бо фориғболон зоеъ макун ва лаҳзаҳои умрро беҳуда сарф нанамо.

- Нисбати покии бадан ва хона ва хушбўйиҳо ва тартибу низом беаҳаммият мабош.

- Ба машруботи ҳаром ва сигору тамоми палидиҳо наздикӣ макун.

- Аз мусибату нокомиҳои гузашта ё фоҷиъаву бадбахтии анҷомёфта, ё хатоҳои ҳосилшуда ёдоварӣ макун.

- Охират ва амал кардан барои онро фаромўш масоз ва аз он рўз ғофил мабош ва дар ибодатҳо кўтоҳӣ макун.

- Молро дар корҳои ҳаром зоеъ макун ва дар амалҳои мубоҳ исроф манамо ва бахилу нотавонбин ҳам набош.(Доктор Оизи Қаранӣ)

Нуқотҳо ё андарзҳо барои хоҳарон

Худои бузургу тавоноро бисёр сипосгузорам. Дуруд  ба ҳами Шумо хоҳарон.

Ба номи Худованди ҷонофарин,

Ҳакими сухан дар забон офарин.

-Дар хотир дошта бош, ки Парвардигорат омурзишхоҳандаро меомурзад ва тавбаи тавбакунандаро мепазирад ва шахси ба сўяш ояндаро қабул мекунад.

-Ба бечорагон раҳму меҳрубонӣ кун то хушбахт шавӣ,

- ба муҳтоҷон ато намо то шифо ёбӣ,

- бадбиниҳоро таҳаммул намо, то саломат монӣ.

-Худо ҳамроҳи туст ва фариштагон бароят омурзиш мехоҳанд ва биҳишт интизори туст.

-Ашки чашмонатро бо некгумонӣ ба Парвардигорат пок намо ва бо ёдоварии неъматҳои Худованд ғамҳоятро дур бикун.

-Гумон макун, ки дунё барои касе комил шуда бошад. Дар рўйи замин касе нест, ки тамоми хостаҳояш ҳосил шуда бошад ва аз ғаму мушкилот эмин бимонад.

-Мисли дарахти хурмо олиҳиммат бош, ки аз озор додан барҳазар аст, чун бо санг онро мезанӣ меваашро бароят ҳадя медиҳад.

-Оё боре шунидаӣ, ки андўҳгин шудан, чизи аз даст рафтаро бозпас орад, ё ғамгинӣ хастагиро ислоҳ кунад? Пас ғаму андўҳ чӣ лозим?!.

-Нороҳатӣ ва фитнаи ҳаромро интизор мабош, балки эминӣ ва сиҳатию саломатиро бо хости Худо интизор шав, агар Худо хоҳад.

-Бо бахшидани тамоми шахсоне, ки бароят бадӣ кардаанд, оташи кинаро дар дилат хомўш бигардон.

-Ғуслу таҳорат, хушбўйию мисвок ва низому тартиб давоҳое ҳастанд, ки аз тамоми бадбахтию мушкилот бо хости Худо наҷотат мебахшанд.

-Монанди занбури асал бош, ки бар гулҳои хушбўй ва шохаҳои тару тоза менишинад.

-Ту барои айбҷўии мардум ва ҷамъ кардани хатоҳояшон вақт надорӣ.

-Агар Худо ҳамроҳи туст, пас аз кӣ хавф дорӣ? Ва агар Худо зидди туст, пас аз кӣ умед дорӣ?!

-Оташи ҳасад баданро мехўрад ва рашки зиёд оташи пинҳон аст.

-Агар имрўз омода нашавӣ, фардо дар ихтиёри ту нест.

-Аз маҷлисҳои баҳс ва мунозираҳои беҳуда бо саломатӣ дур шав.

-Бо рафтори писандидаат аз боғу бўстон ҳам зеботар бош.

-Амалҳои писандидаро анҷом бидеҳ, ки бо он хушбахттарини мардум хоҳӣ шуд.

-Халқро ба Холиқ, ҳосидро ба марг ва душманро ба фаромўшӣ супор.

-Лаззати ҳаром пушаймонию ҳасрат ва азоб аст.

-Тавоноиҳо ҳама ба дасти Худост.

-

Он чи гузашт, аз даст рафт ва таманно ғоиб аст ва он лаҳзаҳое, ки ту дар он зиндагӣ дорӣ, дар ихтиёри туст.

-«Ва Худо барои касоне, ки имон овардаанд, зани Фиръавнро мисол меорад, он гоҳ, ки гуфт: «Эй Парвардигори ман, барои ман дар биҳишт назди худ хонае бино кун ва маро аз Фиръавн ва амалаш наҷот деҳ ва маро аз мардуми ситамкор бираҳон!». (Сураи Таҳрим, ояти 11)

Пас андеша намо, ки чӣ гуна Худованд ин зан (Осия (р))-ро барои мўъминазанон мисоли зинда гардонидааст ва чӣ тавр ўро рамзу аломати ошкоро барои ашхосе кардааст, ки мехоҳанд дар ҳаёт ҳидоятёфта бошанд ва бо қонунҳои илоҳӣ зиндагӣ кунанд. Ин зан он қадар донову боақл буд, ки ҳамсоягии Парвардигори каримро талаб намуд ва ҳамсоягиро пеш аз хона зикр кард. Ва аз тоъати Фиръавни саркаш ва бедину гунаҳкор берун шуд. Ва зиндагии дигаргунаи қасри ўро бо ҳама хадаму ҳашам ва карру фараш барҳам зад ва хонаи поянда ва беҳтару зеботареро дар ҳамсоягии Парвардигори оламиён талаб намуд.

Ба ростӣ, вай бузургзане аст, ки ҳиммату садоқаташ ўро ба он оварда расонд, то ба шавҳари саркашаш сухани ҳақ ва имониро ошкоро гуфт. Пас, дар роҳи Худо азоб дода шуд ва охируламр ба раҳмати Ҳақ пайваст. Лекин Худованд (ҷ) ўро то рўзи қиёмат барои тамоми мўъминазанон, намунаи ибрату пайравӣ гардонд ва дар китобаш Қуръони карим номи ўро навишт ва мадҳу ситоишаш намуд ва шавҳари ўро, ки гумроҳшуда аз роҳи Ҳақ буд, мазаммат кард.

- Некбин бош, гарчанде байни тўфон ҳам бошӣ.

Ба гўшам омад аз хоки мазоре,

Ки дар зери замин ҳам метавон зист.

Нафас дорад, валекин ҷон надорад,

Касе, к-ў бар муроди дигарон зист.