ЗАН

Хусни зан дар покии домони

уст .

Зеби зан дар сузи ишку

зиннати

вичдони уст.

Хонае бе зан ба чашми мард

ба чуз

вайрона нест.

Хастии зан хонаи ободу

фарзандони

уст.

Гарм месозад чамолаш хонаи

дилро

агар.

Гармии огуши зан аз покии

имони

уст.

Мисли гул руяш шукуфад чун

бубинад

дустро.

Сурхии рухсори зан дар

чехраи

хандони уст.(?)

Суб[ ба хайр эй рeзи нек аз суб[идам,

Суб[ ба хайр эй сарзамини нозанин.

Суб[ ба хайр эй дустони  ме[рубон,

Суб[ ба хайр эй пиру барнои замон.

Суб[ ба хайр эй [амватан дур аз Ватан.

Суб[ ба хайр эй мардуми Тоxик сухан.

Суб[ ба хайр эй Модарону хо[арон.

Суб[ ба хайр сомонаи озодагону  дустон

Иффат чист ва афифа кист?

- Ба номи Худованди бисёр бахшанда ва ниҳоят меҳрубон.
- Ба номи Офаридгори бораҳми бахшандаи гуноҳон.
- Ба номи Холиқи замину осмонҳо ва ҳама махлуқоту мавҷудот.
Инсонияти офаридашуда, ки сифати махлуқӣ дорад аз рӯи ҷаҳлу нодонӣ муртакиби гуноҳони гуногун мегардад ва бар ҷони худ ва ҳамнавъонаш ҷабр мекунад ва чун бо омӯзиши илм ва шунидани мавъизаҳои ҳасана ҳақиқатро дармеёбад ва Офаридгор ва маъбуди ҳақиқии сазовори парастишро мешиносад ба Ӯ имон меорад ва аз амалҳои носавоб ва кардаҳои норавояш пушаймонӣ карда иффату покдоманиро ихтиёр мекунад ва аз Ӯ таъоло афву бахшиш мехоҳад. Ҳамин чиз сабаб мегардад ва Худои меҳрубон ӯро бо вуҷуди ин ҳама гуноҳонаш мебахшад ва дар раҳматаш қарор медиҳад.

Ин ҷо мехоҳам дар мавриди маъно ва мафҳуми калимаҳои «иффат» ва «афифа» аз нигоҳи луғат ва дар истилоҳи шаръ маълумотҳоро пешкаш намоям то хонандаи гиромӣ ҳангоми бархӯрдаш бо чунин вожаҳо мушкилӣ накашад ва ин калимаҳо барояш фаҳмо бошанд.

«Иффат» ва «афифа» калимаҳои арабӣ буда дар луғат ба маънои покдоманӣ ва бошарму ҳаё будан истифода мегарданд ва аммо дар истилоҳи шаръ ба маънои бозистодан аз истифодаи чизҳои номашрӯъ ва манъ шудан аз анҷоми амалҳое, ки шариъати ислом онҳоро ҳаром ҳукм намудааст меоянд.

Дар бисёре аз фармудаҳои Паёмбари Худо (с) мебинем, ки ӯ дуъо намуда аз Худованд «афоф» (порсо, покдоман, хоксор) буданро хостааст ва ин худ далели возеҳ ва равшан аст барои ҳар мусулмони уммати он хайруланом, ки ин суннат ва ин равишро пайравӣ кунад.
«Афоф» будан яке аз аслҳои муҳим дар дини ислом ба шумор меравад. Масалан Ҳирақл подшоҳи Ҳабаша аз Абӯсуфён қабл аз ислом оварданаш, вақте ба Ҳабаша сафар карда буд дар мавриди Муҳаммад (с) ва фармудаҳояш пурсон шуд ва Абӯсуфён мазмуни ҳадиси дар саҳеҳайн бо лафзи Бухорӣ омадаро гуфт, ки Муҳаммад (с) мегӯяд: «Худованди ягонаро ибодат кунед ва ба Ӯ касе ва чизеро шарик наёваред. Он чизҳоеро, ки аз падарон ва гузаштагонатон ба шумо расидааст ва бо фармудаҳои Худои Ягона мухолифат дорад тарк кунед. Ӯ пайравонашро ба гузоридани намоз ва додани закот ва ростгӯйӣ ва покдоманӣ ва силаи раҳим (алоқа ба хешу табор ва меҳру мӯҳаббат ба онҳо) амр менамояд.»

Қисмҳои иффат ва покдоманӣ:

Имом Моварди дар китоби «Адаби дунё ва дин» оварда, ки «иффат» бар ду навъ аст:
Якум: Иффат аз ҳаромшудаҳо.
Дуввум: Иффат аз гуноҳон.

Иффат аз ҳаромшудаҳо низ бар ду навъ аст:
Якум: Нигоҳ доштани шармгоҳ аз ҳаром, яъне худро аз зино дур нигаҳ доштан.
Дуввум: Нигоҳ доштани забон аз резонидани обурӯйи дигарон.
а- Нигоҳ доштани шармгоҳ аз ҳаром:
Албатта, «нигоҳ доштани шармгоҳ аз ҳаром», ин дурӣ гузидан ва наздик нашудан ба зино аст. Бояд дар хотир дошт, ки наздикӣ бо ин амали паст ва ахлоқзудо хеле оқибатҳои шум дорад, зеро ба Офаридгори башарият беҳтар маълум аст, ки кадом чиз ба нафъи инсон ва кадом чиз бар зарари ӯст. Аз ин хотир Худои Субҳон дар китоби роҳнамои башарият Қуръони карим ба бандагонаш дастур дода фармудааст:
«Ва ба зино наздик машавед, зеро он кори зишт ва шевае нописанд бошад.»
(Сураи Исро, 32)
Зино аз бузургтарин офатҳоест, ки дар ҷомеъа ва фард-фарди он асар мегузорад ва он ҳам ба сабабҳои зерин:
1. Зино сабабгори омезиш ва омехташавии насабҳо ва ривоҷ ёфтани фасодии ахлоқ ва пайдо гаштани касалҳои илоҷнопазир ва бесӯботию ноамнӣ дар ҷомеа мегардад.
2. Зино пайдокунанда ва нашркунандаи касалии сузок, спид ва дигарҳо, ки аз тарафи мутахассисони соҳаи тиб ба номҳои гуногун номгузорӣ шудаанд ва дар умум вабои аср ном гирифтаанд мебошад.
3. Инчунин дар бисёр мавридҳо зино сабабгори хусумат ва ҳалок гаштани инсонҳо мегардад.
4. Бештар ҳодисаҳои ба ин амали номашрӯъ, зишт ва дур аз арзишҳои олии инсонӣ даст задан дар байни ҷавонон рух медиҳад ва ба ин шакл ҷавонони миллат, ки ояндасоз ва бозӯи неруманди ҷомеа ва ҳар миллат ба ҳисоб мераванд ва пойдевори иқтисод ва қувваи пешбарандаи ҷомеа ба онҳо тааллуқ мегирад ба ҷиноятҳои бузург, аз қабили: қатл, таҷовуз, хиёнат, дуздӣ ва ғайра рӯ ба рӯ мегарданд.
Ҳар миллатеро, ки ҳоли ҷавононаш чунин бошад он миллат аз ҳама гуна тараққию пешрафт боз мемонад ва гарданбастаи дигар миллатҳои мутамаддин гашта ҳуввият ва асолати хешро аз даст медиҳад ва дар сурати ба ислоҳот рӯ наовардан ба ҳадди фано расида аз байн меравад.
Ба ҳамин хотир шариъати Ислом, ки дини илоҳист ва ободию оромӣ ва осудахотирии ҷомеаро мехоҳад пайравонашро аз зино ва аз ҳар амале, ки сабабгори он мешавад манъ мекунад.
Албатта, оқибатҳои зино аз нигоҳи шаръ муъаян гардидааст ва шахсони муртакиби ин гуноҳи кабираро лозим аст тавбаи Насӯҳ, яъне тавбаи қатъӣ, самимӣ ва аҳди дигар ба ин гуноҳ барнагаштанро бо Худо (ҷ) дошта бошанд ва ба ин сурат умед аст, ки мавриди мағфирати Худои Раҳмону Раҳим қарор бигиранд ва илло талхӣ ва сахтии ҷон доданро қабл аз марг ва шиддату даҳшати қабр ва азобу шиканҷа ва гирифтории дӯзахро баъд аз марг метавонанд интизор бошанд.
Аммо дар зиндагии ин дунё бошад шахсони ба ин мараз гирифторро беобрӯгии дар хонадон, қавму маҳал ва хорию беиззатии байни мардум ва мубталошавӣ ба бемориҳои музмини илоҷнопазир ба ҳамроҳ аст. Далел ба ин гуфтаҳо рӯйдодҳою мушоҳидаҳо ва хабарҳои дар рӯзнома, маҷалла, китобҳо, расонаҳои хабарӣ, садову симо ва сайтҳои интернетӣ ба табъ расида ва пахш мегашта ҳастанд, ки қариб ҳамарӯза ба чашм мехӯранд.
б- Нигоҳ доштани забон аз резонидани обурӯйи дигарон:
Шахсияти мусулмонро шоиста нест, ки обурӯйи дигар мусулмонро бо кадом роҳе, ки набошад бирезонад, зеро ин амали нописанд ногувориҳои мудҳишеро дар пай дорад ва ҳамчунин шояд оқибат ба интиқомгирӣ ва хунрезиҳо оварда расонад. Шахсияти мусулмонро лозим аст, ки аз анҷоми чунин амалҳои нораво дурӣ биҷӯяд.
Расули акрам (с) дар «Ҳаҷҷату-л-видоъ», ки охирин ҳаҷҷи анҷом додаи Расули Худо (с) аст ва дар мавсими ҳаҷҷи он сола теъдоди ҳоҷиён ба шаҳодати ривоятҳои таърихӣ беш аз 100 000 ҳазор нафар будааст хутбае эрод намуда ва дар қисмате аз он хутба ба ин мазмун фармудааст: «Ҳаройина хунҳои шумо, молҳои шумо ва обурӯйи шумо миёни якдигаратон ҳаром аст, ба мисли ҳаром будани ин рӯз ва дар ин моҳ ва дар ин шаҳр...». Аз мафҳуми ҳадиси фармудаи Расули акрам (с) чунин бармеояд, ки обурӯйи фарди мусулмон ба мисли хунаш арзиш дорад ва моро лозим аст, ки дар ин маврид бисёр боэҳтиёт бошем то Худо нахоста ба иззати нафси касе нарасем ва обурӯйи касеро аз байн набарем, ки дар ин сурат ҳам мавриди хусумат қарор гирифтаем ва ҳамчунин фармудаи Расули Худоро нофармонӣ карда дар маърази хатари азоби охират қарор дорем.
Иффат аз гуноҳон низ бар ду навъ аст:
Якум: Даст нигаҳ доштан аз зулми ошкоро.

Дуввум: Дурӣ аз хиёнат.

а- Зулми ошкор метавон онро гуфт, ки масалан шахс қодир аст ҷиноятеро ошкоро анҷом медиҳад ва саркашу қонуншикан буданашро бар ҳамагон маълум менамояд ва гӯё бо ин амалаш эълон медорад, ки ман чунин қудрат дорам ва аз ҳеҷ кас ҳарос надорам ва ин қонунбандӣ барои ман дахл надорад. Алатта, чунин шахс метавонад соҳибмансаб ва ё фарзанду хешу табори ӯ бошад ва ё сарватманду соҳибқудратест, ки дар он минтақа аз дасташ ҳар кор меояд ва бо ҳар каси зердасту бепуштибон чӣ гуна муомилаеро, ки хоҳад анҷом медиҳад ва қудратнамоӣ мекунад. Бояд гуфт, ки ин гуна ашхосро лозим аст ба худ биёянд ва аз чунин амалҳои номатлуб ва нораво даст бикашанд ва аз таърихи гузаштагон ибрат бигиранд ва дар хотир дошта бошанд, ки онҳо ба таври ҳамеша соҳибмансаб ва соҳибқудрату тавонманд буда наметавонанд ва бидонанд, ки Расули Худо (с) дар ҳадисе ба ин мазмун фармудааст: «Иттақу зулма фаинна зулма зулумотун явмал қиёмати», яъне: «Аз зулм кардан бипарҳезед, зеро зулм торикиҳои рӯзи қиёмат аст». Ва инчунин аз бузургон дар хабарҳо омадааст, ки фармудаанд: Оқибати зулм нестӣ ва барбодшавӣ аст.

б- Хиёнат кардан кор ва амале нест, ки касе онро дӯст дорад ва ё шахс бихоҳад бо хоҳиш ва ҳавас ин амали номатлубро анҷом бидиҳад, вале шахс дар баъзе ҳолатҳо ба сабаби вуқӯи дар гирифториҳо ва роҳгумзаданҳо мудирият ва контроли худро аз даст медиҳад ва бо далел оварданҳои гуногун худро бовар мекунонад, ки ночор аст ин хиёнатро анҷом бидиҳад. Бо вуҷуди ин ҳам хиёнат кардан ба ҳар шаклу гунае, ки бошад қабеҳ, нописанд, номақбул ва мардуд аст, зеро оқибаташ хорӣ ва зиллат мебошад. Чуноне, ки гуфтаанд: Шахси хиёнаткор дар дунё хору залил ва дар қиёмат шармандаву хиҷил аст.

Иффат аз тамаъ ва гадоӣ аз мардум:

Дини ислом каромат ва ҳайсияти мусулмонро боло бурда ҳамеша ӯро барои ҳифзи обурӯяш талқин менамояд ва ӯро аз сарпастию хорӣ дар назди дигарон манъ намуда аз талбандагӣ ва садақа пурсидан боз доштааст ва барои касе, ки бе узри маъюбӣ ва ё маҳрумии аз чашму дасту пой ва ё пирону барҷомондагоне, ки дар ҳақиқат мӯҳтоҷи кӯмаку дастгирии дигаронанд, ин корро барои дигарҳо ҳаром намудааст. Ва шариъати ислом барои ҳамон мӯҳтоҷони соҳибузр ҳам ба андозаи мояҳтоҷи зиндагӣ ва қути лоямуташон пурсиданро иҷозат дода ва аз касб қарор додани талбандагӣ манъ намудааст, зеро дар хабар омадааст, ки шахсе дарвозаи талбиданро барои худ боз кунад Худованд дарвозаи фақр ва нодориро бар рӯйи он шахс мекушояд.
Дар ҳадисе Расули акрам (с) ба ин мазмун фармудааст: «Вақте пурсидан ва ё талабидан хостӣ аз Аллоҳ бипурс ва ҳамчунин агар кӯмаке ҳам хостӣ аз Аллоҳ бихоҳ». Боз Расули акрам (с) дар ҷои дигар ба ин мазмун фармудаанд: «Барои мӯъмин шоиста нест, ки худашро хору зор намояд».
Фуқаҳо мефармоянд: Агар ҳолате пеш ояд, ки шахси солими ночормонда дар сурати наталбидан ва аз касе чизе нахостан шояд аз гуруснагӣ бимирад дар ин ҳолат зарур аст, ки барои наҷоти ҷонаш ҳатман чизе бипурсад то ҷонашро бираҳонад, вале боз ҳам худро ҳангоми пурсидан ва ё талбидан зиёд хор накунад, чунки шахсияти мусулмонро лозим аст иззат ва шарафашро дар ҳар сурат ҳифз намояд.

Баъзе иршодот ва роҳбурдҳои иффат:

Расули акрам (с) иршод фармудаанд, ки яке аз роҳҳои афиф ва покдоман мондани зану мард ин изивоҷ аст. Дар сурати имконияти издивоҷро надоштан ва ё муҳаё набудани шароити издивоҷ ҷавонписарон ва ҷавондухтарон ва инчунин мардону занони бо сабабе аз сабабҳо, монанди: фавтидани яке аз зану шавҳар, ҷудо гаштанашон бо вуқӯи талоқ, мафқуд шудани шавҳар ва дигар ҳолатҳое, ки ба беҳамсар монданашон сабаб мегардад, Расули акрам(с) барои шикастани ғалаёни шаҳват онҳоро ба рӯза доштан амр намуда ва рӯзадориро виқоя ва парда гуфтааст.
Ва яке аз дигар роҳҳои покдоман ва боиффат гаштани мардум бошарму боҳаё шудани он мардум аст. Шарму ҳаё паноҳгоҳи мустаҳкамест барои марду зани мусулмон ва агар он аз байн биравад иффати марду зани мусулмон низ аз байн хоҳад рафт.
Ва ҳамчунин ба таври мудовим омехтагии мардону занон ва мушоҳидаи манзараҳои хориҷ аз доираи дину адаб ва инчунин истифодаи алфози фаҳшу носазо ҳам шарму ҳаёро коста мегардонад ва ба пастахлоқӣ ва беиффатӣ мебарад. Шарму ҳаё ин фазилату некӯист, ки инсон бо доштани он соҳиби иззату шараф мебошад ва бидуни он бешараф ва беарзиш мегардад. Мавдудӣ мегӯяд: «Ҳаё дар ислом ин имон доштан ва эҳсоси шарму хиҷолатест, ки инсон дар ҳоли майл намудан ба кори бад онро ҳис мекунад». Ҳаё яке аз нишонаҳои имондорӣ аст. Паёмбари акрам (с) дар як ҳадиси муборакашон ба ин мазмун фармуданд: «Аз Худованд тавре ҳаё кунед, ки сазовори Ӯст». Ёрони Расули Худо (с) гуфтанд: Эй Паёмбари Худо, албатта, мо дар баробари Худои Субҳон ҳаё карда Ӯро шукру сипос мегӯем. Паёмбар (с) ба ин мазмун фармуд:
«Бояд бидонед, ки ҳаё доштан аз Худованд ба таври матлуб ин аст, ки саратро аз хаёлоти ботил ва батнро аз ғизои ҳаром нигаҳ дорӣ ва маргро мудом ба ёд орӣ. Шахсе, ки чунин бошад, дар ҳақиқат аз Худованд тавре, ки сазовор аст ҳаё кардааст».
Паёмбари акрам (с) дар ҷои дигар боз насиҳат карда ба ин мазмун фармудаанд: «Агар ҳаё надорӣ, пас ҳар кореро, ки мехоҳӣ анҷом деҳ ». Шайх Абдуллоҳ ибни Зайд оли Маҳмуд мегӯяд: «Агар хоҳӣ, ки зиёни аз байн рафтани ҳаёро донӣ, пас ба баъзе аз кишварҳое, ки мардумонаш шарму ҳаёро тарк намуда беиффатиро ихтиёр кардаанд назар андоз, то бубинӣ, ки чӣ гуна ахлоқу одоби онҳо фосид шуда, табиъаташон дигаргун ва вазъашон нобасомон гаштааст».
Ва яке аз дигар роҳҳои покдоман ва боиффат мондани марду зани мусулмон дурӣ ва канорагирӣ аз ҳамнишини бад ва ихтиёри дӯсти муносиб аст. Паёмбар (с) дар ҳадисе ба ин мазмун фармудаанд: «Инсон бар дини дӯсташ аст, пас ҳар яки шумо бояд дар назар бигирад, ки киро дӯст мегирад». Ва дар ривоятҳо ба ин мазмун омада, ки мисоли ҳамнишини нек ва ҳамнишини бад ба мисли дӯст гирифтани хушбӯйифурӯш ва оҳангар аст. Хушбӯйифурӯш, ки бўйи мушку анбар мекунад ҳам аз хушбӯйиҳояш мехарӣ ва ҳам аз бўйи хуши ҳамроҳаш буда, ки ба ту мерасад лаззат мебарӣ. Аммо аз дӯсти оҳангарат ё аз оташи кориаш дасту либосат месӯзад ва ё аз бӯйи дуду оташи ангишт ва чакчаки гӯшхароши бархурди асбобҳои оҳангарӣ ба чизҳои сохтамешуда хотират нохуш ва нафасгир мегардӣ.
Ва инчунин яке аз дигар роҳҳои покдоманию боиффатӣ дурӣ ва парҳез аз дӯстии миёни марду зани номаҳрам аст. Дӯстию муҳаббати машрӯъ ин дӯстии байни зану шавҳар аст, аммо муҳаббати марди бегона мардуд ва он натиҷаи нофармонии Худо аст.
Шахси боиффат дар зери Арши Аллоҳ қарор мегирад:
Аз Абӯҳурайра (р) ривоят аст, ки Расули акрам (с) ба ин мазмун фармуд: "Ҳафт нафарест, ки дар рӯзе, ки сояе ба ҷуз сояи Арши Аллоҳ дигар сояе вуҷуд надорад дар зери сояи Арши Аллоҳ қарор хоҳанд гирифт: Подшоҳи одил ва ҷавоне, ки дар ибодати Аллоҳ тарбият ёфта бошад ва марде, ки дилаш ҳамеша ба рафтани масҷид мойил ва муаллақ аст ва ду марде, ки якдигарро аз барои Худо дӯст доранд ва дӯстию душманиашон танҳо барои дарёфти ризои Худо бошад ва марде, ки ӯро зани соҳиби мансаб ва ҷамол ба сӯяш (барои анҷоми амали номашрӯъи зино) фаро хонад ва ин мард бигӯяд ман аз Худо метарсам ва марде, ки чунон пинҳон садақа кунад, ки дасти чапаш надонад, ки дасти росташ чӣ садақа кардааст ва марде, ки Худовандро дар танҳогӣ ба ёд орад ва чашмонаш (аз тарси Худо) пур аз ашк гарданд.»

Иффат ва покдоманӣ нест:

1- Агар бозистодан ва манъ шудан аз анҷоми амали номашрӯъ ба хотири зиёд интизорӣ кашидан бошад.
2- Агар бозистодан ва манъ шудан аз анҷоми амали номашрӯъ барои он бошад, ки тарафи муқобил дар ин маврид бо ӯ мувофиқат намекунад.
3- Агар бозистодан ва манъ шудан аз анҷоми амали номашрӯъ барои он бошад, ки худи шахс рағбат ва ҳавас надошта бошад.
4- Агар бозистодан ва манъ шудан аз анҷоми амали номашрӯъ барои он бошад, ки дар ин дунё аз оқибат ва ояндаи ин амалаш тарсад.
5- Агар бозистодан ва манъ шудан аз хӯрданӣ ва нӯшидании номашрӯъ барои он бошад, ки духтур ва ё табиб нӯшидан ва ё хӯрдани он чизро барояш манъ кардааст.
6- Агар бозистодан ва манъ шудан аз анҷоми амали номашрӯъ барои он бошад, ки намедонад он чӣ қадар вақтро мегирад.
Ин шаш мавриде, ки дар боло зикр гардид ҳаргиз ба иффат ва покдомании шахс далолат намекунанд, зеро ҳар кадом сабабҳо доранд.

Иффати комил:

Инсон иффати комил ва ҳақиқиро ба даст меорад:

- Агар дасту дили пок, забони покгӯ ва гӯши покшунав дошта ва покназар бошад.
- Агар аз забонаш беҳудагӯӣ, шухию мазоқҳои бемаънӣ, таҷассусу ғайбат ва бӯҳтонзанӣ ва суханчинию лақабгузориҳоро дур карда ва чашмонашро аз ҳаромкардаҳои Худованд бибандад.
- Агар гӯшҳояшро аз ношуниданиҳо, носазогӯиҳо ва калимоти беҳуда ба дур нигоҳ дорад.
Хулосаи калом агар шахси мӯъмин аз амру фармонҳои Худо (ҷ) ва паёмбараш Муҳаммад (с) итоат намуда ва аз манҳиёт ва манънамудаҳои онҳо худро ба дур нигоҳ дорад, ҳатман «иффати комил ва ҳақиқиро» ба даст меорад.

Фоидаҳои иффат:

1- Иффат самараи динҳои осмонӣ буда имон ва боварии комил мебахшад.
2- Иффат аъзои баданро аз ҳаромкардаҳои Худованд пок намуда онро ба анҷоми амалҳое, ки барои он офарида шудааст машғул месозад.
3- Иффат иззат ва шарафи дунё ва сарбаландию лаззатбарӣ аз неъматҳои охиратро ба бор меорад.
4- Иффат оромию суботи ҷомеъаро таъмин намуда онро аз маъсияту нопокиҳо наҷот мебахшад.
5- Иффат камоли ақл ва покии нафсро нишон медиҳад.
Хонандаи гиромӣ умед аст бо истифода аз ин мақола барои ба даст овардани «иффати комил ва ҳақиқӣ» якҷоя кӯшиш ба харҷ медиҳем ва ҷомеаамонро ҷомеаи соҳибиффат ва поктинату беҳтарин ҷомеъаҳои дунё мегардонем. Бояд дар хотир дошта бошем, ки дар домони модарони покахлоқ фарзандони покхислат ба воя расида ва пешкаши ҷомеъа мегарданд ва аз ҷомеаи покон нухбагону рушанфикрон ва абармардони замон ба вуҷуд хоҳанд омад.
Муҳаммадиқболи САДРИДДИН

Таъхир дар издивоҷ

(Қисса)

(Ин қисса воқеъист ва посухи ҳафт хоҳарест, ки дар синни аз 25 то 30 ҳастанд ва аз таъхир дар издивоҷашон ранҷ мебаранду барои ҳалли ин мушкилот аз мо маслиҳат пурсидаанд)

Шояд бархе иброз намоянд, ки чаро посухи суолро бо нақли қисса ҷавоб мегӯед? Қисса яке аз муҳимтарин ва шевотарин равишест, ки дар қалби ҳар як инсон ҷой мегирад. Худованд дар Қуръони карим, китоби ҷовидонаи худ барои мо умматони Муҳаммад (с) ҳазор қисса оварда, бо ин қиссаҳо аҳволи ақвоми гузаштаро равшан намуда, то намунаву ибрате бароямон бошад!

Ин қиссаи духтари 38 солаест, ки худ чунин нақл мекунад:

Аз Донишгоҳ бо дипломи сурх фориғутаҳсил шудам ва дарҳол пас аз он кори хубе низ пайдо кардам, ки солҳо орзӯяшро доштам, аммо хостгорҳо хеле зиёд буданд ва пайи ҳам ба хостгорӣ меомаданд. Ман бошам дар миёни онҳо шоҳписареро, ки мехостам шарики ҳаётам бошад, намедидам. Хулас чун ин ҳолат идома ёфт ва ман низ касеро муносиби худ наёфтам, оҳиста оҳиста шумори онҳо кам шуд ва ман ҳам дар фикри издивоҷ бо касе набудам. Бо чунин ҳолу аҳвол солҳо гузашт ва умрам ба 34 расид. Як рӯз танҳо нишаста будам ногаҳ ин фикр хотирамро мушаваш кард дар ёдам расид, ки аз умрам хеле гузашта, аммо ман то ҳол шавҳар накардаам, дар ҳоле, ки ҳамсолонам ҳама соҳиби шавҳар, фарзанд ва зиндагии хубу осудаанд.

Рӯзе як ҷавон барои хостгорӣ омад, ки аз хонаводаи хуб набуд, зиндагии вазнин ва вазъи мушкиле дошт. Дар сол бошад аз ман ду сол бузург буд. Ман бо он чӣ буд қабул ва таваккул бар Худо кардам. Ин ҷавон аз ман талаб кард, ки шиносномаамро барояш диҳам, то барои сабти аснод ба шуъбаи қайди ақди никоҳ равад ва талаб кунад, ки то рӯзи арӯсӣ моро ба қайд гиранд ва никоҳи расмӣ ҳам дошта бошем. Пас аз чанд рӯз ман дар фикри арӯсӣ будам ва аз ин хостгори пайдо шуда хушҳол ҳам шудам. Дар ҳамин асно модари ҷавон ба ман занг зад ва аз ман хоҳиш кард, ки ҳарчӣ зудтар маро бинад.

Ман даъвати он модарро дарҳол пазируфтам ва ба маконе, ки маро даъват карда буд, расидам. Модари ҷавон вақте маро дид салом гуфт ва аз чеҳрааш пайдо буд, ки аз ман розӣ нест. Вақте дар пешаш нишастам, аз сумкааш шиносномаи маро берун овард ва аз ман пурсид, ин шиносномаи шумост? Гуфтам: Бале, чӣ воқеъа шудааст? Гуфт: Шумо тақрибан 40 сола шудаед? Ман гуфтам: -не, ман ҳанӯз 34 сол дорам. Гуфт: Чӣ фарқ дорад, наздик ба 40 ҳастед, магар 34 сола аз 40 сола ҳеҷ фарқе дорад? Ман мехоҳам набераҳоямро бинам, шояд дигар ин фурсат дар ту даст надиҳад ва шояд дар ин синну сол фарзанддор нашавӣ. Бо ибрози ин ҳама гуфтаҳо маъзарат пурсид ва гуфт: Писари ман бо шумо издивоҷ намекунад! Пас аз ин ҳодиса шаш моҳ гузашт ва ин шаш моҳ бароям мисли шаш сол буд. Чун хеле хаста шуда будам бо худ гуфтам, мехоҳам ба Умра равам ва ҳама ғамҳоямро дар хонаи Худо бишӯям ва онҷо дуо кунам, то Худованд ҳоламро хуб гардонад. Бо амри тақдир ин кор ҳам шуд, дар назди хонаи Худо хеле зиёд гиря кардам ва аз Худованд хостам, ҳоламро хуб гардонад ва бароям шавҳари муносибу муъмине насиб гардонад.

Садои азони намоз шуд ва намозро дар назди Байтуллоҳ адо кардем. Хеле бароям олӣ ва як ҳолати фаромӯшнашаванда рух дод, ки ҳаргиз ин ҳолатро надида будам. Пас аз адои намоз як зане нишаста, Қуръон мехонд ва чун ин оятро хондا

“Агар фазлу раҳмати Худо шомили ҳоли ту набуд, гурӯҳе аз кофирон қасди он доштаанд, ки туро гумроҳ кунанд, вале онон ҷуз худро гумроҳ накунанд ва ҳеҷ зиёне ба ту нарасонанд. Ва Худо бар ту китобу ҳикмат нозил кард ва чизҳое ба ту омӯхт, ки аз ин пеш намедонистаӣ ва Худо лутфи бузурги худро бар ту арзонӣ дошт!”

(Сураи Нисо,ояти 113)

Чун ин ояти каримаро шунидам ашки чашмонамро манъ карда наметавонистам. Хеле зиёд гиря кардам, ки дилам аз гиря холӣ гашт ва ҳолати сабуке маро фаро гирифт, ки чунин ҳолат дар умрам рух надода буд.

Ин бону бо садои форам ба қироъати Қуръони карим машғул буд, чун дар паҳлӯям нишаста буд, ба қироъаташ гӯш додам боз ояти дигареро мехонд, ки чунин буд. ولسوف يعطيك ربك فترضي

“Ва ҳаройна, ба зудӣ Парвардигорат туро ато хоҳад дод, то хушнуд шавӣ.”

(Сураи Зуҳо,ояти 5)

Бовар кунед агарчӣ ин оятро дар намозҳоям мехонам, вале ба он аҳмият намедодам ба он ваҷҳе, ки бояд медодам. Гӯиё аввалин бор аст ин оятро мешунавам. Дар дилам эҳсосе пайдо шуд, ки ман аслан ғаме ва андӯҳе надорам ва хушбахттарин занам. Бо чунин ҳолатҳо умраро ба поён расонидам ва барои бозгашт омодагӣ медидам. Ҳангоме,ки дар ҳавопаймо нишастам, дар паҳлӯям ҷавоне нишаст, агарчӣ аслан миёни мо суҳбате нашуд, танҳо чанд нигоҳе сурат гирифту тамом. Мо ба ватан баргаштем ва аз ҳавопаймо поён шудем.

Вақте аз ҳавопаймо ба толори қабулгоҳ расидам маро хешу пайвандонам пешвоз гирифтанд ва чашмам ба дугонаам афтод. Пас аз салом ва табрикоти хешу таборам дугонаам наздам омад, маро ба оғӯш гирифт ва табрикам кард. Гуфтам, магар ба пешвози ман омадаӣ? Хандид ва гуфт метавонӣ ҳамин тавр ҳам пиндорӣ, вале ростӣ шавҳарам як рафиқ дорад, дар ҳамин ҳавопаймо аз сафари Умра баргаштааст. Чун он ҷавон наздик шуд, дидам ҳамон ҷавонест, ки дар ҳавопаймо паҳлӯям нишаста буд. Тасодуфи аҷибе, чун шавҳари дугонаам назди он рафиқаш рафта, истиқболаш кард, вале ҳамоно он ҷавон дар ман менигарист ва гӯйё чизе гуфтан мехост, аммо чизи дигаре ӯро намегузошт ва монеъ мешуд. Хулас ба хона баргаштам ва меҳмонҳоро тоза рухсат намуда будам, ки ба телефонам занг омад. Чун гӯширо бардоштам ҳамон дугонаам, ки дар фурӯдгоҳ ба истиқболам рафта буд. Гуфт: Айни ҳол намехоҳам чизе бигӯям, зеро хаста ҳастӣ, аммо он ҷавоне, ки бо ту дар як ҳавопаймо аз Умра омадед мехоҳад бо ту суҳбате дошта бошад. Ҳар қадар мегӯем фардо як дигарро мебинед исрор дорад, ки мехоҳам имрӯз он духтарро бубинам!

Ман аз ин тасодуфе, ки ғайри чашмдошт буд, ростӣ хеле дар тааҷҷуб шудам ва тавре, ки мегӯянд фурсати ба даст омадаро нахостам аз даст диҳам. Ба дугонаам гуфтам, ман ҳатман меоям, то дар хонаи шумо суҳбат дошта бошам ва албатта бо ҳузури шумо. Ин мавзуъро бо падарам дар миён гузоштам, ки чунин аст. Алҳамдулиллоҳ, падарам ҳам маро дилбардорӣ кард ва гуфт: Духтарам шояд бахтат дар ин ҷавон бошад ва хушбахт шавӣ? Чун падарам розигиашро дод, ман рафтам.

Хулас якдигарро дидем ва маро писандид ва ман ҳам бе дудилагӣ ӯро пазируфтам. Пас аз як моҳу чанд рӯз аз ин дидор мо бо ҳам издивоҷ кардем ва хушбахтиву саъодати зиёдро дар ҳаётам дарёфтам.

Мо рӯзҳои аввали ҳаёти мустақилонаро мегузаронидем ва шавҳарам як ҷавони хушмуомила буд. Бо ман, бо падару модарам, инчунин бо падару модари худ низ рафтори хубе дошт. Чанд моҳе гузашт ва ҳеҷ осори ҳомилагӣ дар ман пайдо намешуд. Боз аз ин ҳолат каме азият мекашидам ва суханони модари ҷавоне, ки маро хостгор шуда буд, дар фикру ташвиш меандохт. Ман 36 сола будам ва аз шавҳарам хостам то ба муъоинаи табиб равем, то фаҳмаем чӣ мушкил дар мо аст? Шавҳарам ба ин пешниҳодам розӣ шуд ва аз ман муъоинаи тиббӣ ё озмоиш намуданд ва гуфтанд пас аз натиҷаи ин озмоиш ба шумо муъоина хоҳем кард. Чун рӯзи ҷавоби озмоиш рафтем,табиб бо ханда гуфт дигар барои шумо ҳеҷ табобате лозим нест, гуфтам: Чаро? Гуфт: Хайр аст. Муборак бошад, шумо ҳомила ҳастед.

Аз ин неъмати Илоҳӣ хеле хушҳол будем ва моҳҳо мегузаштанд, ман зери назари табибон қарор доштам, чун шикамам мисли занҳои ҳомила набуд, хеле бузург шуда буд. Вақте аз табибон сабабашро мепурсидам, мегуфтанд: Чун шумо дар синни 36 ҳомила шудед, аз ҳамин сабаб аст, чизи дигаре нест. Мехостам фаҳмам ки дар батни ман писар аст ё духтар, агарчӣ бароям аслан фарқ надошт, вале мехостам мисли ҳар модар аз ҷинси фарзандам хабар дошта бошам, вале табибон намегуфтанд.

Хонанда ва шунавандаи азиз! Аз ҳама лаҳзаи муҳимми қисса инҷост! Моҳи ҳамл пур шуд ва рӯзи мавлуд ҳам фаро расид. Маро ба таваллудхона бурданд. Алҳамдулиллоҳ, таваллуд кардам ва каме аз ҳуш рафтам вақте ба ҳуш омадам табиб ё ҳамшираи шафқат дар наздам ҳузур дошт ва механдид аз ӯ пурсидам кӣ ба дунё омад? Бароям тезтар гӯед. Ҳамшира гуфт: зиёд фаҳмидан мехоҳӣ? Гуфтам: бароям фарқ надорад муҳим фарзанди солим бошад шуд. Ҳамшира гуфт: Муборак бошад Худо бароят Ҳасану Ҳусейн ва Фотима ато намуд, яъне ду писар ва як духтар, сегоник.

Гуфтам: Чаро шухӣ мекунед, магар Худованд дуои маро қабул кард ва ин ҳама солҳое, ки ман ранҷ мекашидам аз пайдо кардани ҳамсар ва маро пирдухтар хитоб мекарданд, Худо ин ҳамаро шунид ва бароям дар як таваллуд се фарзанд ато намуд. Табибон сегоник доштани маро медонистанд, аммо барои онки натарсам намегуфтанд. Хеле аз ин ҳолат ва атои Худованд гиристам, дар ҳоле, ки барои зане, ки ин қадар неъмати бузургеро Худо барояш ато намуда, бояд бихандад ва хушҳол бошад, вале ман аз атои Худо ва аз раҳмати Илоҳӣ дар тааҷҷуб будам ва аз забонам ин ояти карима пай ҳам мебаромад “ولسوف يعطيك ربك ربك فترضي “

“Ва ҳаройна, ба зудӣ Парвардигорат туро ато хоҳад дод, то хушнуд

шавӣ.”

(Сураи Зуҳо,ояти 5)

Ба унвони ман аз хоҳарони зиёд номаҳое меоянд, ки синни ман ба 28 расидааст ман чӣ кор кунам? Дигаре синни ман ба 30 расидааст, ман шавҳар надорам ва он нафароне, ки барои хостгории ман меоянд ба ман писанд нестанд чӣ маслиҳат медиҳед? Ё дигаре навишта, ки падарам то ҳол 11 хостгорро аз дари хона рондааст, намедонам чӣ фикр дорад. Бо чунин мазмунҳо аз ман суол мекунанд. Хостам бо ин қиссаи воқеӣ ба 7 хоҳаре, ки аз ман чунин суол кардаанд, посух бигӯям. Зеро ин қисса бояд ибрате бошад барои занон ва хоҳарону духтарони мо, то дар масъалаи издивоҷ таъхири зиёд накунанд, агар марде, ки мусалмон бошад ва дорои ахлоқи бад набошад ва шаробнӯшу бадахлоқ набошад, аз Худованд тарсад, ҳатман чунин мард қадри занро медонад ва ин шо Аллоҳ хораш нахоҳад кард. Валлоҳу аълам биссавоб.

Муҳаммадиқболи Садриддин

ЗАН ҲАДЯИ ОСМОНИСТ

Зани покдоман тоҷи сари шавҳар аст.

Вақте зане бо шумо сухан мегӯяд, мувозеъ бошед , ки чашмонаш чӣ мегӯянд .
Занҳо ҷангро шуруъ мекунанд ва мардон онро идома медиҳанд.
Тарс аз зан ба ларзишҳои марг шабеҳ аст. Маъмулан мардони бузург беш аз ҳама аз зан метарсанд.
Зан шарики зиндагист ва соати дармондагист.
Дар оғози ҳар кори муҳим зан вуҷуд дорад.
Зани зишт дар дунё вуҷуд надорад, фақат бархе аз занон ҳастанд, ки наметавонанд худро зебо ҷилва диҳанд.
Зан зеботарин ва боарзиштарин тӯҳфаи осмонист.
Дар марҳилаи аввал ба худат ва дар марҳилаи дуввум ба занат амр кун.
Занҳо ақл ва меваи расидаро ба ҳеҷ ваҷҳ дӯст надоранд.
Беҳтарин хусусияти зан зебоии ӯст, ки ҳама ҷо мавриди қабул аст.
Як зани зебо ба ҳазор мусаввараи Пикассо арзиш дорад.
Аз дастархони зан таъриф кун , то дар канори оташдон худро қурбонӣ кунад.
Зан барои фармон додан ва мард барои итоат кардан офарида шудааст.
Худованд занро барои ром кардани мард офарид.
Аблаҳтарин занон метавонанд марди доноеро идора кунанд, вале танҳо зани доно метавонад марди аблаҳро идора намояд.
Тасхир кардани як кишвари бузург аз тасхири қалби кӯчаки як зан осонтар аст.
Қалби модар зеботарин ва ҷовидтарин ҷойгоҳи фарзанд аст. Ҳатто дар рӯзҳое, ки мӯйҳои фарзанд сафед гардад.
Танҳо зане, ки озор намерасонад, модар аст.
Агар модар намемурд, ҳеҷ кас бадбахт намешуд.
Зан ва шеър ду лафзанд барои як маъно: агар зан набуд, шӯълаи ишқу шеър дарнамегирифт ва агар ин шуълаву нур набуд, зебоӣ ва хубии зан оламгир намешуд.
Заношӯй агар бо муҳаббат омехта бошад, қайдест ,ки аз озодӣ хуштар аст.
Бояд занро шинохту зандорӣ омӯхт ,аз зани нав гирифтан чӣ ҳосил?
Адабу меҳрубонӣ беҳтарин ороиши зебоӣ аст.
Тасаллути зан ба мард аз худдории ӯст.
Мард шер асту зан шербон. Нигаҳдории шер аз шер будан душвортар аст.
Беҳтарин зиннати зан хулқи хуш асту тандурустӣ .
Зани зебо писанди чашм аст,зани меҳрубон писанди дил, аввалӣ чизи хуб аст, дуввумӣ ганҷи ноёб.
(Манбаъ  Зиндаги-Оnline Фейсбук)

Иди Саиди Фитр Муборак бошад

Ба номи Худованди бахшандаи меҳрубон. Ҳамди беҳад ва ситоиши бепоён ба он Зоти поки бузургу бахшандаву ғамраҳокунандаи меҳрубон, ки моро офаридааст.

Моҳи шарифи Рамазон – моҳи раҳмату мағфират, хайру саховат, моҳи омурзиши гуноҳҳо ва иҷобати дуоҳо ба охир расида истодаасту Иди Саиди Фитр омаду истодааст. Аз ҳамин лиҳоз Торнигори мо тамоми мардуми мусалмонро ба фаро расии иди Саиди Фитр самимона табрик гуфта барои Шумо аз даргохи Иллохи  қабули тоату бандагӣ ва тандурустиву хонаободӣ неъмати бебаҳои тинҷиву осоиштагӣ, ваҳдату таҳаммулпазирӣ, барору пешравӣ, комёбиҳо, дар кору зиндагиатон ризқу рўзии фаровон, дастурхони пурфайзу баракат, рўзгору хонаи обод ва ҷавонмардиву олиҳимматиро орзу менамояд.Худованд тоату ибодат ва дуову дуруди шуморо дар ин моҳи муборак мақбули даргоҳи худ гардонад!

Дар ин рӯз мусалмонони кишвар бо умеду ниятҳои нек дастурхони идона ороста, бо тиловати оятҳои каломи раббонӣ ва дуову фотиҳа ба арвоҳи гузаштагон бо ин моҳи хайру эҳсон, файзу баракат ва раҳмату мағфират хайрухуш мекунанд.

Ҳамду сипос ва шукри шоистаи он Парвардигорест, ки ба мо тавфиқ дод моҳи рамазонро рӯза бигирем, пас ҳар яки мо ба худ баргардем ва худро муҳосаба намоем, ки дар ин моҳи муборак, дар ин меҳмонии Аллоҳ, чӣ анҷом додаем, чун фардое меояд ва ба нафъ ё ба зарарамон гувоҳ хоҳад шуд, бар ҳасби он чӣ, ки дар ҳаққи ӯ анҷом додаем, пас бишитобем ба сӯи тавба ва истиғфор ва гуфтору кирдори солеҳ ва тазарруъу зории Аллоҳи зулҷалол, то шояд ҷуброни кӯтоҳкориҳоямон шавад.Азизони ман! Аллоҳи мутаъол дар поёни ин моҳ, ибодатеро машрӯъ намуда, то имонамон афзоиш ва ибодатҳоямон комил ва неъматҳояшонро беҳтару комилтар бароямон арзонӣ бахшад ва он закоти фитр ва такбиру намози ид аст.

Иди фитр неъмат, шодӣ, ибодат аст ва такмилкунандаи ибодоти рамазон мебошад ва дар он закоти фитр қарор дорад, ки мояи пок шудани рӯзадор аз корҳои беҳуда ва гуноҳони сағира аст ва бисёре аз зоҳираҳои иҷтимоъӣ ва инсонии Ислом дар он намоён мешавад, зеро дар ид қалбҳо бо ҳам наздиктар мешаванд ва мардум бо ҳам ҷамъ мешаванд ва ид ёдовари ҳаққи заъифон дар муҷтамаъи исломӣ мебошад, то шодии ид ба ҳамаи хонаводаҳоро дарбар бигирад.

Моҳи шарифи рамазонро хайрбод гуфта, тамоми мардуми Тоҷикистони азизамонро бори дигар бо фаро расидани иди саиди Фитр табрик мегӯям ва аз даргоҳи Худованди мутаол барои ҳар яки шумо саодатмандӣ, сарбаландӣ, тандурустӣ, ризқу рӯзии фаровон, имони комил ва хонаи обод, инчунин ободии диёру рушди Ватани азизамонро орзу менамоям.

Худованд то рамазони оянда ҳамаи шуморо нигаҳбон бошад .

Идатон  муборак бод! Худованд тоату ибодатҳои  мову шуморо қабул фармояд!

Рамзон Муборак

Пеш аз ҳама ҳамду сипоси бепоён ба Худованд бигӯем, ки чунин моҳи пурфазилатро дар мо арзонӣ доштааст.Рамазон моҳи сабр аст ва мукофоти сабр ҷаннат аст. Дуоҳои моҳи Рамазон мустаҷоб аст. Дар ин моҳ бештар аз гуноҳон тавба бояд кард. Чунончи, дар ҳадисе омадааст: «Ҳар касе фараҳманд гардад бо омадани моҳи Рамазон, ҳаром мегардонад Худованд ҷасади ӯро дар оташи дӯзах. Яъне, ӯ дар оташи дӯзах намесӯзад».
Дар ҳадиси дигар зикр шудааст, ки «Ҷаннат ба чаҳор гурӯҳ муштоқ аст: Аввал ба тиловаткунандагони Қуръон. Дуюм ба нигоҳдорандаи забон (аз дурӯғу дашному тӯҳмат, ғайбат). Сеюм ба серкунандаи гуруснагон. Чорум ба рӯзадорони моҳи шарифи Рамазон».
Дар ин моҳи иҷобати дуо аз Худованд пеш аз ҳама тинҷиву осудагии мамлакат, файзу баракат дар киштукори деҳқонон, ободии ҳар як хонадон, солимии ҷисму равони тамоми шаҳрвандонро хоста, умед мекунем, ки ҳамватанони азиз аз файзу футӯҳи ин моҳи муборак баҳравар гашта, соҳиби фазилатҳои баланди инсонӣ мегарданд.Дуо мекунем, ки Худованд ба мардуми мо тавфиқ диҳад, то рӯзаро он гуна, ки мавриди назари Қуръон аст, бигиранд. Рамазонро тавре ба поён расонанд, ки пок, бахшидашуда ва ризои илоҳиро дарёфта бошанд.Рамазон Муборак

Субх ба хайр

Гоҳе на гиря оромат, мекунад ва на ханда, На фарёд оромат мекунад, на сукут Он вақта бо чашмони ашколуд ру ба суи осмон мекуни ва мегуи
Худоё танҳоя туро дорам , танҳоям нагузор!
Омухтам, ки вақте ноумед мешавам, Худованд бо тамоми азаматаш нороҳат мешавад ва ошиқона интизори мекашад, ки ба раҳматаш интизор шавам.
Бигузор абри сарнавишт ҳарчи мехоҳад биборад, моро чатрамон Худост.
Аз зиндагиям ноумед нестам..
Чун он Худое, ки ба хотири лабханд додан ба гулҳо "Осмон" ро мегирёнад! Ҳатман рузе барои Хурсандии ман ҳам коре хоҳад кард Инша Аллаҳ.

Замин дар зери по дорам ҳамин бас, 
Ба тори сар само дорам ҳамин бас. 
Намегӯям надорам меҳрубоне, 
Худо дорам,Худо дорам ҳамин бас.

Гулбоги Маснави Маънави

БАРТАРИИ МУ{АББАТ БАР {АМАИ ИБОДОТ

Дар rиёмат чун намоз[оро биёранд, дар тарозу ниханд ва рузахорову садакахоро хамчунин.
Аммо чун мухаббатро биёранд, мухаббат дар тарозу нагунчад.
Пас асл МУ{АББАТ аст.

Акнун чун дар худ мухаббат мебинй, онро бияфзой, то афзун шавад,
чун сармоя дар худ дидй ва он талаб аст, онро ба талаб биафзой, ки филхаракоти баракотун ва агар наяфзой, сармоя аз ту биравад.
Кам аз замин нести, заминро ба харакат ва гардонидан ба бел дигаргун мегардонанд ва набот медиханд ва чун тарк кунанд, сахт мешавад.
Пас чун дар худ талаб дидй, меою мераву мегу, ки дар ин рафтан чи фоида.
Ту мерав, фоида худ зохир гардад. Рафтани марде суи дукон фоидааш чуз арзи хочат нест. Хак таоло рузй медихад, ки агар ба хона биншинад, он даъво истигност, рузй фуру наояд.

  ДУРУFЕ ДОРАМ ДАР ОРЗУИ РОСТ…

ГАМИ АЗИЗИ ИШКРО ТАНХО ДАР ДИЛХОИ ШОД 

МЕТАВОН ЁФТ

Исо алайхисаломро пурсидаанд:
-Эй Рухуллох, чист, ки дар ду олам аз он сахтар нест?
Гуфт: - Он хашми Худост.
Гуфтанд: - Чист,ки одамиро аз он хашм мерахонад?
Гуфт:- Он, ки хашми худ баршикани ва кинаи худ фуру бари.
Дар «Маснавии маънави» низ ин сухан ба назм омадааст:

Гуфт Исоро яке хушёрсар:
Чист дар хастй зи чумла саъбтар?
Гуфташ: Эй чон, саъбтар, хашми Худо,
Ки аз у дузах хамеларзад чу мо.
Гуфт: З-ин хашми Худо чи буд амон?
Гуфт: Тарки хашми хеш андар замон.
Казми гайз аст, эй писар, хатти амон,
Хашми Хак ёдовару даркаш инон.

Шукр гуфтан ба дуруг… Суфиён гуянд: Хайф аст дили одами,
ки оинаи чамоли илохй аст, чойгохи кудратхо шавад.

Бар дилам гарди ситамхост, Худоё маписанд,
Ки мукаддар шавад ойинаи мехри ойинам…(ХОФИЗ)

Пас, агар дар дил губори кудрате бини, чехра кушода дор
ва ба забон шукр гуй,ки ин дуруг агар аз сари ниёзу дур
аз фиреб бошад, ба хакикат дуое хаст дар талаби шукру
мухаббат, ки бегумон дар макоми истичобат аст. Ва суфиён
аз ин тамхид ва тарики сулук ва билахас дар самоъ бахрахо
гирифтаанд, бад-ин маъно, ки чун соликеро холе дарояду ба
соикаи он хол ба вачду пойкубй ва зикру газалхонй бархезад,
дигарон, ки эшонро ин хол нест, харакоту азкори уро таклид кунанд,
бад-ин умед, ки он хол хушу он воридаи гайбй эшонро низ хосил ояд.
Ин амал, ки онро тавачуд, яъне тазохур ва вачд хонанд, дар хакикат
дуруге хаст дар орзуи рост ва риёест,ки айни ихлосу сафост.
Хофиз ба гунаи латиф аз ин тамхид бахра гирифтааст, ки чун
ГАМИ АЗИЗИ ИШКРО ТАНХО ДАР ДИЛХОИ ШОД МЕТАВОН ЁФТ,
чора он аст, ки худро шоду хуррам чилва дихем, бошад, ки он гамро
ба каманди ин шодй сайд кунем.

Лаззати доди гамат бар дили ман бод харом,
Агар аз чаври гами ишки ту доде талабем...
Чун гаматро натавон ёфт магар дар дили шод,
Мо ба умеди гамат хотири шоде талабем… Хофиз

Чалолиддини Руми "ФИХИ МО ФИХИ"(Тахия ва тавзехоти Абдуллох Муллобокизодаи Шаватки)

Дуруду Салавот ба Ҳазрати Мухаммад Мустафо Салаллох алайхи

Бо номи Худо ва Дуруд бар Паёмбари Сулҳу Сафо, Ҳазрати Мухаммад Мустафо Салаллох алайхи ва Салам

Сипос Худовандеро сазовор аст, ки касе аз раҳмати ӯ маъюс нагардад ва аз неъматҳои фаровони ӯ берун натавон рафт. Худованде, ки аз омурзиши ӯ ҳеҷ гунаҳкоре ноумед нагардад ва аз парастиши ӯ набояд сарпечӣ кард. Худое, ки раҳматаш қатъ намегардад ва неъматҳои ӯ поён надорад.
Эй, Парвардигори чахониён! Ин дуъои маро бипазир ва ин дуъоест, пазируфта хохад буд, зеро хамаи гуруххои халкро дар бар мегирад.
Ва Худо моро бас аст ва коргузоре нек аст!

ВАТАН ГУФТАМ

На сар гуфтам, на по гуфтам, на ҷон гуфтам, на тан гуфтам,

Ватан гуфтам, Ватан гуфтам, Ватан гуфтам, Ватан гуфтам.

Ҳазорон бор “мо” гуфтам касе ҳамдил нашуд, аммо

Ҷаҳоне зидди ман шӯрид, агар як бор “ман” гуфтам.

Ба оён дил ниҳодам, дидаву дил бар аён бастам,

Ба ғурбат аз Ватан гуфтам, ба хилват анҷуман гуфтам.

Ватан гуфтам, Ватан гуфтам, Ватан гуфтам, Ватан гуфтам.

Ҷунунамро чу Маҷнун нозиши саҳро надонистам,

Ватан гуфтам, Ватан гуфтам, Ватан гуфтам, Ватан гуфтам.

Ба пойи Бесутун истодаму аз Кӯҳкан гуфтам.

Ватан гуфтам, Ватан гуфтам, Ватан гуфтам, Ватан гуфтам.

Забони шамъи табъам гоҳ-гаҳ домони дил гирад,

Мабодо, ки пушаймон гардам аз он ки сухан гуфтам.-

Пушаймон нестам ҳаргиз, сухан чун аз Ватан гуфтам.

Ватан гуфтам, Ватан гуфтам, Ватан гуфтам, Ватан гуфтам.

Р. Ваххоб)

CУБХ БА ХАЙР

Шаммае аз фавоиди зикрхо:

1- Гулу барг дар охират.

2- Хамнишин дар кабри пурдахшат.

3- Таскини калби пуринкилоб.

4- Рохати равони дар изтироб.

5- Чолиби арзок.

6- Дофиъи балиёт.

7- Курби Мавло.

8- Рутбаи воло.

9- Дардхоро шифо.

10- Дилшикастагиро даво.

11- Хушии дунё.

12- Василаи расидан ба саодати укбо.

13- Дар забон сахлу осон.

14- Дар тарозуи аъмол киммату гарон.

15- Калиди дархои баста.

16- Малхами дилхои шикаста.

17- Атри дахон.

18- Бузургтарин вазифаи забон.

Шабатон ва хама умратон бо атри зикрхо муаттар бод дустон

Андарз

Сухане хаст мегуянд,
Идораи зан аз идораи мамлакате душвортар аст. )
Мучарадхо харос надошта бошед, ин овозаи беасос аст, ба издивоч икдом кардан гиред бе малол, зан дорои раками сирри (код)- ест, агар он шифрро хифз кунед ба рохат тавони муомалаи хуб бо уро хохед дошт.)
Эхтироми зан далили бузургии мард ва навозишу лутф барояш нишонаи чавонмардиву далерист.
Хар шахс дунёро ба чашми хоси худаш мебинад, агар хости нафареро дарк намои, бояд аз зовияи у ба олам назар андузи.
Яке аз мушкилоти мо дар муошират, нофахми миёни мо ва мухотабамон аст. Агар чанд лахзае худамонро чои у гузорем, хеле чизхо бароямон равшан хохад шуд.
Пас агар дустат ту нашуд, то туро бифахмад, пас ту дустат бишав то уро дарк намои.
Дарсхои зиндаги бепуланд, факат диккат металабанд.

МОДАР

Зан набошад, зебу зиннат нест дар маъвои мо,

Ҳуш дар сар, равшанӣ дар дидаи бинои мо,
Зан набошад, нест дар рӯи замин нақши ҳаёт
Дон, ки бе зан то абад гил бимонад пои мо!

Ривоят мекунанд, ки Худованд накҳат аз гул, нӯш аз ангубин, гармӣ аз офтоб, тароват аз борон, шукӯҳ аз осмон, борондагӣ аз абр, равшанӣ аз субҳ, зебоӣ аз баҳору хушилҳомӣ аз андалебро қатра – қатра ҷамъ оварду занро офарид, то ҷаҳонро равшану инсониятро хушбахт гардонад.

Зан-модар шахси муқаддас аст. Вақте ки симои ӯ пеши назар меояд, аз чашмони ӯ, аз тамоми ҳастии вай нур меборад. Ин нур роҳи ояндаи ҳаётамонро равшан месозад. Зан-модар офарандаи ҳаёту мамот буда, аз ҳама қимматтарину азизтарин шахс дар олами ҳастӣ мебошад. Меҳри беҳамтои модар ба мисли хуршеди олам аст, ки ба тамоми олам саховатмандона нур мепошад, ишқи поки модар ба мисоли чашмаҳои пурҷӯшест, ки дашту биёбонро гулистоне мекунад. Ширинтарину гуворотарин ва азизтарин сухан ин Модар мебошад.

Модар! Зимни ин панҷ ҳарф чӣ қадар меҳру муҳаббат, хушгуфторию хушрафторӣ, бузургиву муҷассамаи хоксорӣ ниҳон аст. Дар олам муқаддастар аз модар мавҷудоте нест. Оре, тамоми ҳастии вуҷуди мо аз модар аст, маҳз бо туфайли ҷонкоҳонии модар мо ба дунё омада, одам ном гирифтем. Аз ин ҷост, ки мо ӯро муқаддас мешуморему дар лахзаҳои душвортарин номашро ба забон мегирему мегӯем: Модар! Модарҷон! Меҳру муҳаббати самимии модар ва шабзиндадориҳои модар – ин ҳамаро бо ҳеҷ чиз баробар натавон кард. Модар ҳаст, ки мо ҳастем. Кист он касе, ки суруди «алла»-и модарро нашунида бошад, аз шири сафеди ӯ баҳра наёфта бошад. Модар! Ту чашмаи ҳаёти инсон ҳастӣ ва ҳаёти инсон ба ту вобаста аст. Калимаи МОДАР калимае мебошад, ки дар тамоми забонҳои ҷаҳон як хел оҳанги навозишкорона дорад. Синни инсон чанде ки набошад, хоҳ 5, хоҳ 50, барои ӯ модар – навозишу нигоҳи вай зарур аст. Ва ҳар қадаре, ки муҳаббати кас ба модар зиёд бошад, ҳаёт ҳамон қадар фарахбахшу дурахшон аст. Модар! Бе ту ҳеҷ баҳоре зебо ва ҳеҷ тирамоҳе пурфайз нахоҳад буд. Файзи зиндагонии мо аз туст. Ту ситораи дурахшоне ҳастӣ, ки роҳи фарзандатро равшан месозӣ.

Модарам ту ягона вуҷудаму рафиқам, эҳсону дастгирам дар парешонҳолию шарикам дар ғаму андӯҳ, лаззатам дар ҳаёту роҳатам дар мамот, ту табассуми ҳаётбахши сари гаҳвораю суруди ҷаҳонгири саҳаргоҳам. Ту худ ҷон ба каф гирифта, маро ба дунё овардӣ, ҳаммаслаки ситораҳо гардида, дар сари гаҳвораам бо хоби ширин даст ба гиребон шудӣ, бо чашмони хастаат бониям кардию бо дили афсурдаат ҳимояам.

Модар-зан аст. Зан бошад, олиҳаи ҳусну малоҳат. Адибону олимон ва бузургони дунё дар васфи зан-модар бисёр суханҳои меҳрбор гуфтаанд.

Ҳамаи ашёи олам зебост, аммо модар аз тамоми мавҷудоти олам зеботару волотар аст. Хушбахтона имрӯз соҳае нест, ки дар онҳо занҳо кор накунанд ва дар ҷамъияти имрӯза занҳо дар баробари мардҳо истода кору меҳнат мекунанду мамлакат аз дасти онҳо гул мекунад.

Ҳамаи касбҳо хубанд, лекин аз ҳамааш ҳам касби омӯзгориро меписандам, зеро дар оилаи омӯзгор ба дунё омадаам.

Ривоят мекунанд, ки Худованд накҳат аз гул, нӯш аз ангубин, гармӣ аз офтоб, тароват аз борон, шукӯҳ аз осмон, борондагӣ аз абр, равшанӣ аз субҳ, зебоӣ аз баҳору хушилҳомӣ аз андалебро қатра – қатра ҷамъ оварду занро офарид, то ҷаҳонро равшану инсониятро хушбахт гардонад.

Зан-модар шахси муқаддас аст. Вақте ки симои ӯ пеши назар меояд, аз чашмони ӯ, аз тамоми ҳастии вай нур меборад. Ин нур роҳи ояндаи ҳаётамонро равшан месозад. Зан-модар офарандаи ҳаёту мамот буда, аз ҳама қимматтарину азизтарин шахс дар олами ҳастӣ мебошад. Меҳри беҳамтои модар ба мисли хуршеди олам аст, ки ба тамоми олам саховатмандона нур мепошад, ишқи поки модар ба мисоли чашмаҳои пурҷӯшест, ки дашту биёбонро гулистоне мекунад. Ширинтарину гуворотарин ва азизтарин сухан ин Модар мебошад.

Модар! Зимни ин панҷ ҳарф чӣ қадар меҳру муҳаббат, хушгуфторию хушрафторӣ, бузургиву муҷассамаи хоксорӣ ниҳон аст. Дар олам муқаддастар аз модар мавҷудоте нест. Оре, тамоми ҳастии вуҷуди мо аз модар аст, маҳз бо туфайли ҷонкоҳонии модар мо ба дунё омада, одам ном гирифтем. Аз ин ҷост, ки мо ӯро муқаддас мешуморему дар лахзаҳои душвортарин номашро ба забон мегирему мегӯем: Модар! Модарҷон! Меҳру муҳаббати самимии модар ва шабзиндадориҳои модар – ин ҳамаро бо ҳеҷ чиз баробар натавон кард. Модар ҳаст, ки мо ҳастем. Кист он касе, ки суруди «алла»-и модарро нашунида бошад, аз шири сафеди ӯ баҳра наёфта бошад. Модар! Ту чашмаи ҳаёти инсон ҳастӣ ва ҳаёти инсон ба ту вобаста аст. Калимаи МОДАР калимае мебошад, ки дар тамоми забонҳои ҷаҳон як хел оҳанги навозишкорона дорад. Синни инсон чанде ки набошад, хоҳ 5, хоҳ 50, барои ӯ модар – навозишу нигоҳи вай зарур аст. Ва ҳар қадаре, ки муҳаббати кас ба модар зиёд бошад, ҳаёт ҳамон қадар фарахбахшу дурахшон аст. Модар! Бе ту ҳеҷ баҳоре зебо ва ҳеҷ тирамоҳе пурфайз нахоҳад буд. Файзи зиндагонии мо аз туст. Ту ситораи дурахшоне ҳастӣ, ки роҳи фарзандатро равшан месозӣ.

Модарам ту ягона вуҷудаму рафиқам, эҳсону дастгирам дар парешонҳолию шарикам дар ғаму андӯҳ, лаззатам дар ҳаёту роҳатам дар мамот, ту табассуми ҳаётбахши сари гаҳвораю суруди ҷаҳонгири саҳаргоҳам. Ту худ ҷон ба каф гирифта, маро ба дунё овардӣ, ҳаммаслаки ситораҳо гардида, дар сари гаҳвораам бо хоби ширин даст ба гиребон шудӣ, бо чашмони хастаат бониям кардию бо дили афсурдаат ҳимояам.

Модар-зан аст. Зан бошад, олиҳаи ҳусну малоҳат. Адибону олимон ва бузургони дунё дар васфи зан-модар бисёр суханҳои меҳрбор гуфтаанд.

Ҳамаи ашёи олам зебост, аммо модар аз тамоми мавҷудоти олам зеботару волотар аст. Хушбахтона имрӯз соҳае нест, ки дар онҳо занҳо кор накунанд ва дар ҷамъияти имрӯза занҳо дар баробари мардҳо истода кору меҳнат мекунанду мамлакат аз дасти онҳо гул мекунад.

Обрӯи аҳли дин аз хоки пои модар аст,

Ҳарчӣ доранд ин ҷамоат аз дуои модар аст.

Он чӣ дар васфи биҳишт фармуд Қуръони Карим,

Соҳиби Қуръон бигуфто, зери пои модар аст.

Ҳамефахрад ҷаҳон бо номи модар,
Тамоми одамон бо номи модар.
Ба хуни дил, ки моро парваридаст,

Дар охир пухта гардад хоми модар.